محمد معتمدی - اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر,
گودرز نجفیان - استادیار موسسه اصلاح نهال و بذر کرج
عبدالکریم بنی سعیدی - اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر,
محمد مرادی - اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر,

این تحقیق به منظور بررسی آثار متقابل ژنوتیپ در محیط و واکنش ارقام و لاین های گندم آبی به شرایط محیطی مختلف تعداد ٣ رقم و ١٧ ژنوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ٣ تکرار و در ٣ محیط (اصفهان، کرمانشاه، ورامین ) کشت و تحت تنش رطوبتی آخر فصل قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای عملکرد دانه حاکی از وجود تفاوت معنی دار برای اثرات ژنوتیپ، محیط واثر متقابل ژنوتیپ در محیط بود . با توجه به معنی دار شدن اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط تجزیه پایداری عملکرد، با استفاده از مدل امی انجام شد . نتایج تجزیهواریانس عمل کرد دانه بر مبنای روش امی نشان داد که منابع ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی دار شدند و دو مولفه اصلی اثر متقابل (IPC) هستند . نتایج روش امی حاکی از این بود که بر مبنای دو مولفه IPC1 و IPC2 ژنوتیپ های 12، 6 و 20 واکنش پایداری عمومی از خود نشان دادند و بر این اساس لاین های ١٤ و ١٥ دارای سازگاری خصوصی با محیط ورامین بودند . ژنوتیپ های 9، 8، 7، 11 و 4 سازگاری خصوصی به محیط کرمانشاه نشان دادند . بطور کلی با توجه به نتایج پاید اری عملکرد دانه در شرایط تنش رطوبتی آخر فصل لاین های 20، 6، 12، 10 و مرودشت بعنوان ژنوتیپ های برتر شناسایی شدند.

گندم, پایداری و مدل AMMI، تنش رطوبتی