سیروس منصوری فر - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی (کرمانشاه)
سید علی محمد مدرس ثانوی - دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

رشد و نمو گیاهان در بسیاری از مناطق دنیا در معرض تنش های محیطی زنده و غیر ز نده قرار دارد . در این رابطه مقدار آب و نیترو ژن قابل دسترس از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود. در ارتباط با بررسی تاثیر تنش خشکی به صورت قطع آبیاری و اثر متقابل آن با تغییرات میزان نیتروژن موجود در خا ک در مراحلی از رشد ذرت، یک طرح تحقیقاتی در سال ١٣٨١ در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا در آمد. در این مطالعه تیمار های آزمایشی تنش خشکی در چهار سطح شامل تنش در مرحله رویشی، زایشی و هردو مرحله رویشی و زایشی به همراه تیمار شاهد (بدون تنش ) در کرت های اصلی و تر کیبی از تیمارهای کود نیترو ژن در دو سطح نیترو ژن کامل ( ٢٠٠ کیلوگرم در هکتار) و کمبود نیتروژن ( ١٠٠ کیلوگرم در هکتار ) به همراه دو رقم ذرت میان رس S. C647 و T. C 647 به صورت فاکتوریل و در کرت های فرعی بود . طرح فوق به صورت اسپلیت فا کتوریل و در قالب بلوک های کاملا تصادفی به اجرا در آمد. در شروع و پایان هر دوره تنش، مقدار پرولین آزاد، محتوای نس بی آب و کلروفیل برگ ها انداز ه گیری شد. نتایج حاصل حا کی از یک همبستگی مثبت بین ک اهش رطوبت خاک و محتوای نسبی آب برگ بود . در این رابطه کمبود رطوبت موجب افزایش معنی دار پرولین برگ ها در پایان هر دوره از تنش شده و مقدار نیترو ژن نیز رابطه مستقیم با افزایش پرولین داشت . همچنین تنش خشکی موجب کاهش معنی دار کلروفیل در ارقام مورد آزمایش شده و کاهش نیتروژن موجود در خاک آن را تشدید نموده بود. در مجموع رقم T. C 647 مقاومت بیشتری به خشکی نشان داده و نقصان کمتری در کلروفیل برگ هایش حاصل گردید.

ذرت، تنش خشکی، نیتروژن، کلروفیل، پرولین آزاد