رحمان رجبی - کارشناس ارشد معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود
کاظم پوستینی - دانشیار دانشکده کشاورزی کرج دانشگاه تهران
علی احمدی - استادیار دانشکده کشاورزی کرج دانشگاه تهران
پروانه جهانی پور - کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی تربیت مدرس

در این تحقیق جهت بررسی اثرات شوری بر روی گندم نان دو آزمایش مستقل انجام شد . در آزمایش اول و اکنش ٢٩ رقم گندم ایرانی همراه با رقم کارچیا – ٦٦ نسبت به ٦ سطح شوری حاصل از NaCl شامل صفر ، 3، 6، 9، 12 و 15 دسی زیمنس بر متر مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه میانگین صفات نشان داد که پانزده رقم گندم از نظرشاخص استرس جوانه زدن بالاترین مقدار را نشان داده و رقم کارچیا از این نظر بیشترین مقدار را د اشت. با درنظر گرفتن این شاخص و شاخص درصد نهایی جوانه زدن ٩ رقم میزان تحمل به شوری با لاتری را نشان دادند . با اضافه کردن شاخص سرعت جوانه زدن به این شاخص ها دو ر ق م کارچیا ‐- ٦٦ و چمران در گروه ارقام با بهترینویژگی ها ی تحمل به شوری قرار می گیرند . در آزمایش دوم اثرات آبیاری با آب شور ( ۰ و ۸ گرم کلرید سدیم در لیتر ) بر روی عملکرد دانه، شاخص برداشت و غلظت کلروفیل a و b سی رقم گندم نان مورد بررسی قرار گرفت . نتایج نشان داد که شوری در کلیه ارقام باعث کاهش عملکرد دانه و شاخص برداشت شد . بطوریکه در شرایط تنش عملکرد دانه و شاخص برداشت به ترتیب 63/3 و 39/42% کاهش یافت. در مقابل شوری موجب افزایش غلظت کلروفیل a و b و محتوای کل کلروفیل گردید . در بین ارقام مورد مطالعه ارقام چمران ، اروند و کارچیا‐- ۶۶ به طور معنی داری دارای عملکرد بیشتری نسبت به سایر ارقام بودند و ارقام اترک ، پتیک و بولانی دارای کمترین عملکرد دانه بودند. از نظر شاخص برداشت ارقام چمران و کارچیا ‐- ۶۶ بیشترین شاخص برداشت را دارا بودند . مقایسه میانگین ارقام نشان داد که در سطح شاهد ارقام ماهوتی یزد و نیک نژاد بیشترین مقدار کلروفیل a و b را دارا بودند در حالیکه در سطح تنش ر قم کارچیا‐- ۶۶ بیشترین مقدار کلروفیل a و b را دارا بود . نتایج نشان داد که افزایش میزان کلروفیل در ارقام متحمل بیشتر از ارقام غیر متحمل می باشد. با توجه به نتایج این آزمایش همبستگی مثبت و معنی دار بین غلظت کلروفیل a و عملکرد نشان می دهد که ، ارقام دارای غلظت کلروفیل بالاتر در شرایط تنش تحمل بیشتری نسبت به شوری داشته اند . . هر دو آزمایش به صورت فاکتویل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در ۳ تکرار انجام شد.

گندم، جوانه زنی، کلروفیل و شاخص برداشت