محمد رضا طاطیان - دانشجوی دکتری منابع طبیعی واحد علوم و تحقیقات تهران
رضا تمرتاش - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مهجوبه محسنی - دانشجوی مهندسی منابع طبیعی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مهسا مدانلو کردی - دانشجوی مهندسی منابع طبیعی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

جلوگیری از ایجاد انواع آلودگی در آب های مورد استفاده در بخش کشاورزی، جهت دستیابی به توسعه پایدار آن بسیار حائز اهمیت می باشد . استان مازندران به دلیل دارابودن شرایط آبی مناسب، از قطب های مهم کشاورزی محسوب می شو د که در صورت عدم توجه به حفظ این شرایط، پایداری بخش کشاورزی این استان با خطر مواجه می گردد . تحقیق حاضر به منظور بررسی تغییرات به وجود آمده در آب رودخانه تجن، به عنوان یکی از مهمترین منابع آبی استان مازندران صورت گرفته است . بر این اساس، پس از تعیین نقاط نمو نه برداری در دو منطقه شاهد و تحت تأثیر پساب های صنعتی و شهری، نمونه برداری از آب رودخانه به صورت ماهانه و طی یکسال صورت پذیرفت و پس از تعیین میزان عناصر سنگین آب در آزمایشگاه، تجزیه و تحلیل نهایی با استفاده از نرم افزار spss انجام شد . نتایج نشان داد که د اده های به دست آمده از دو منطقه دارای اختلاف معنی دار بوده، به طوری که میزان آن ها در منطقه تحت تأثیر پساب تا دو برابر نسبت به شاهد افزایش یافت.این افزایش در مورد عناصر سرب و نیکل حدود 2 برابر و در مورد کادمیوم و کروم در حدود 1/5 برابر بود . با توجه به روند تغییرات به وجود آمده و همچنین نقش این رودخانه در تأمین آب موردنیاز کشاورزی، ادامه ورود آلاینده های شهری، صنعتی وکشاورزی به این رودخانه، خطری جدی برای سلامت محیط و پایداری کشاورزی در این منطقه محسوب می گردد.

آلودگی آب، کشاورزی پایدار، رودخانه تجن و پسآب