محمد رضا جزائری نوش آبادی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
مهرزاد اله قلی پور - موسسه تحقیقات برنج کشور
سید حسین جمالی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
سید یعقوب صادقیان مطهر - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

ثبت یک رقم جدید گیاهی باعث حفظ حق مالکیت فکری به نژادگر و تشویق وی و نیز تشویق بخش خصوصی در توسعه و تولید ارقام جدید گیاهی می گردد. ویژگی های رقم جدید، داشتن تمایز نسبت به ارقام رایج شناخته شده و ثبت شده قبلی کشور و حفظ یکنواختی و پایداری در صفات متمایز کنند آن رقم است . شناسایی ارقام رایج گیاهی به معنی تهیه شناسنامه برای این ارقام با استفاده از صفات مورفولوژ یکی و بیوشیمیایی خاص و ثبت آنها در لیست ارقام ملی کشور است تا در مراحل بعدی به عنوان کلکسیون مرجع (Reference Collection) مورد استفاده قرار گیرند. هر رقم جدید برای ثبت، با این کلکسیون مقایسه گردد. بر این اساس، شناسایی ارقام رایج برنج ایران با استفاده از صفات مورفولوژیک و بیوشیمیایی موجود در دستورالعمل ملی آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری در برنج (DUS Testing) صورت می پذیرد. به همین منظور در سال 1386، 17 رقم رایج، و یک رقم هیبرید و 5 لاین در دست معرفی برنج (مجموعاً 23 ژنو تیپ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند . تمامی ارقام به جز دو رقم هاشمی و بینام با توجه به صفات کیفی از یکدیگر متمایز بودند . تجز یه وار یانس و مقا یسه میانگین صفات کمی اندازه گیری شده ارقام با استفاده از آزمون حداقل تفاوت معنی دار (LSD) دو رقم دیگر را نیز از هم تفکیک نمود . استفاده از روش تجزیه خوشه ای، بر اساس صفات کیفی را به ارقام رایج محلی و اصلاح شده در دو کلاستر جداگانه تقسیم نمود.

برنج، صفات مورفولوژیکی، شناسایی و ثبت ارقام و آزمون تمایز