محمد رضا سلیمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
سید مسعود ضیایی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه فردوسی مشهد
مسعود قدسی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان

به منظور بررسی اثر تنش یخ زدگی بر نشت الکترولیت ها در ارقام تریتیکاله این آزمایش در سال 1386 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد ، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده به اجرا درآمد. تیمارها شامل هفت رقم تریتیکاله و شش تیمار دمائی ( 0، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- درجه سانتی گراد) در نظر گرفته شدند . گیاهان تا مرحله دو برگی در داخل اطاقک رشد یافته و سپس شرایط عادت دهی به سرما را به مدت سه هفته بر آن ها اعمال شد. سپس گیاهان به فریزر ترموگرادیان منتقل شده و در معرض دماهای یخ زدگی قرار گرفتند. EC حداکثر نیز در دمای 70- درجه سانتیگراد تعیین شد . میزان پایداری غشاء سیتوپلاس می ژنوتیپ ها با استفاده از نشت الکترولیت ها مورد ارزیابی قرار گرفت ، وسپس دمایی که باعث 50 درصد نشت می شود (LT50) تعیین گردید . نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که اثرات رقم و دماهای یخ زدگی بر کلیه صفات مورد مطالعه معنی دار است ولی تفاوتی از لحاظ درصد نشت الکترولیت در طوقه بین ارقام تریتیکاله دیده نشد . کاهش دما سبب افزایش میزان نشت الکترولیتها در کلیه ارقام مورد بررسی گردید. کمترین درصد نشت در برگ و طوقه در دمای صفر درجه (به ترتیب 21 و 29 درصد) و بیشترین درصد نشت در برگ و طوقه در دمای 20- درجه سانتیگراد (به ترتیب 88/5 و 64/6 درصد) مشاهده شد. کمترین درصد نشت از برگ و طوقه را رقم ET-83-20 داشت(به ترتیب 47/3 و 41/2 درصد) در حالیکه بیشترین درصد نشت برگ و طوقه در ارقام ET-79-17 و جوانیلو- 92 (به ترتیب 55/5 و 44/8 )مشاهده شد. از نظر LT50 برگ و طوقه ارقام ET-83-18 و جوانیلو-92 به ترتیب با 13/6- و 13/9- درجه سانتی گراد نسبت به سایر ارقام تحمل به یخ زگی بالاتری نشان دادند.

تنش یخ زدگی، نشت الکترولیت و ارقام تریتیکاله