علی نامور - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی
رئوف سیدشریفی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی
پیمان مولایی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی
تیمور خندان - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی

به منظور بررسی اثر تلقیح با باکتری ریزوبیوم و کاربرد کود نیتروژن بر صفات فیزیولوژیکی نظیر محتوای آب نسبی (RWC) و پایداری غشا سلولی در نخود، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1386 به اجرا درآمد. فاکتورها شامل چهار سطح کاربرد کود نیتروژن به صورت اوره ( 0، 25، 50 و 100 کیلو گرم در هکتار ) به عنوان کرت اصلی و دو سطح تلقیح با باکتری ریزوبیوم (با تلقیح و بدون تلقیح ) در کرت های فرعی بودند . محتوای آب نسبی برگ و ساقه در مرحله گلدهی به صورت جداگانه اندازه گیری شد . تجزیه واریانس داده ها حاکی از آن بود که تلقیح وکاربرد کود نیتروژن اثرات معنیداری بر محتوای آب نسبی (RWC) برگ و ساقه و پایداری غشا سلولی در گیاه نخود دارد . بیشترین میزان محتوای آب نسبی برگ درسطح کودی 50 کیلو گرم در هکتار و بالاتر ین میزان محتوای آب نسبی ساقه از سطح کودی 75 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. البته این صفات اختلاف معنی داری در سطوح کودی 50 و 75 کیلوگرم در هکتار نشان ندادند. پایینترین مقدار محتوای آب نسبی برگ و ساقه به ترتیب در سطوح کودی 0 و 100 کیلوگرم در هکتار ثبت گردید. این نتایج شاید به دلیل تاثیرپذیری بیشتر رشد اندامهای هوایی نسبت به رشد ریشه در سطوح بالای نیتروژن و از دست دادن آب بیشتر تحت تاثیر این شرایط باشد . بالاترین میزان پایداری غشا سلولی در سطح کودی 50 کیلو گرم در هکتار مشاهده گردید . همچنین تیمار تلقیح با باکتری ریزوبیوم بالاترین مقادیر محتوای آب نسبی برگ و ساقه و نیز پایداری غشا سلولی را نشان داد . این امر شاید به دلیل اثرات باکتری ریزوبیوم بر نخود و قرار گرفتن این گیاه در وضعیت تغذیه ای مناسب تر باشد . با توجه نتایج به دست آمده به طور کلی می توان گفت سطح ک ودی 50 کیلوگرم در هکتار به همراه تلقیح با باکتری ریزوبیوم بیشترین اثر را بر صفات فیزیولوژیکی مورد مطالعه در گیاه نخود داشت.

محتوای آب نسبی، پایداری غشا سیتوپلاسمی، کود نیتروژن و تلقیح