علیرضا صادقی ماهونک - دانشیار ، گروه علوم و صنایع غذایی ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
عطیه طهماسبی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی علوم و صنایع غذایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر
سعیده عربشاهی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر

امروزه با افزایش آگاهی مصرف کنندگان نسبت به سالم بودن افزودنی های غذایی خصوصا ترکیبات ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانها سعی بر این است که از افزودنی های طبیعی که دارای خاصیت ضد میکروبی و انتی اکسیدانی هستند، به جای مواد شیمیایی ترکیبی درمواد غذایی استفاده شود. در این پژوهش به بررسی میزان تاثیر حلال و روش استخراج بر خاصیت آنتی اکسیدانی پوسته کنجد حاصل از ضایعات پوستگیری کنجد پرداخته خواهد شد. براین اساس هدف یافتن شرایط بهینه ازنظر نوع حلال و روش استخراج ترکیبات آنتی اکسیدانی پوسته کنجد می باشد. روش بررسی در این پژوهش از روش آماری فاکتوریل دو عامله جهت استخراج ترکیبات فنولی از پوسته کنجد استفاده شد که عامل اول نوع روش استخراج در سه سطح (سوکسله ، غرقابی و فراصوت ) و عامل دوم نوع حلال درچهار سطح (اب، متانول، اتانول و استن ) می باشد. در ادامه عصاره های حاصل از نظر بازده استخراج و اندازه گیری ترکیبات فنولی بررسی شد. نتایج به وضوح برتری روش استخراج با امواج فراصوت را نسبت به دوروش دیگر سوکسله و غرقابی در افزایش بازده عصاره پیوسته کنجد نشان داد بنابراین براساس نتایج، نمونه عصاره استخراجی از پوست کنجد با استفاده از امواج فراصوت و حلال آتانولی از بیشترین (0/39_+ 36/64) و نمونه عصاره استخراجی از پوست کنجد با استفاده از روش غرقابی و حلال آب از کنترین (0/15_+ 18/09) میزان بازده برخوردار بودند. نمونه عصاره استخراجی از پوست کنجد با استفاده از امواج فراصوت و حلال آتانولی از بیشترین (0/15_+ 39/92) و نمونه عصاره استخراجی از پوست کنجد با استفاده از روش غرقابی و حلال آب از کمترین (0/15_+18/09) میزان ترکیبات فنولی برخوردار بودند. از این روش فراصوت روشی کارا در استخراج عصاره از گیاهان است و قابلیت افزایش بازده و راندمان را نسبت به سایر روشهای استخراج دارد و از این رو قادر است زمان استخراج را کاهش دهد

ترکیبات فنولی ، استخراج به کمک فراصوت، استخراج به کمک سوکسله ، استخراج به روش غرقابی، پوسته کنجد