الهه قارائی کسمایی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دانشکده کشاورزی
محمود شعبانپور - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه گیلان دانشکده کشاورزی
اکبر فرقانی - استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه گیلان دانشکده کشاورزی

حاصلخیزی خاک به ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی آن بستگی دارد کرم های خاکی به عنوان مهندسان اکوسیستم ، نقش بسیار مهمی را در بهبود ساختار فیزیکی خاک، پویای مواد ارگانیک و چرخه عناصر غذایی از طریق بلع، هضم و دفع خاک ایفا می کنند. کمبود یا سمیت عناصر فلزی در خاک تنها به دلیل مقادیر قابل جذب کم و یا زیاد از حد این عناصر در خاک نمی باشد بلکه نتاثر از طبیعت و ویژگی ختی خاک نیز می باشد. در این مقاله سعی شده است که به بررسی تاثیر کرم خاکی و ماده آلی بر میزان آهن و روی قابل دسترس در خاک پرداخته شود. آزمون فرضیه فوق به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی به مدت 150 روز با حضور کرم خاکی و ماده آلی به شکل گلدانی صورت پذیرفت. اندازه گیری آهن و روی در پایان 150 روز انجام گرفت. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار آماری SAS، تجزیه و تحلیل شده تا اثر ماده آلی و کرم خاکی بر میزان آهن و روی خاک مشخص گردد. مقایسات میانگین بین تیمارها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن انجام شد اثر کرم خاکی و ماده آلی هر یک به تنهایی بر میزان آهن در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود (0.05>p). همچنین مقایسه میانگین ها نشان می دهد که میزان آهن طی آزمایش در خاک تلقیح شده با کرم خاکی در مقایسه با خاک بدون کرم خاکی به طور متوسط 29 درصد افزایش داشته است. این در حالی است که کرم خاکی به تنهایی بر میزان جذب روی در خاک تاثیر معنی داری نمی گذارد، اما بررسی ها نشان دادند که با افزودن حداقل کود دامی به گلدان ها بدون حضور کرم خاکی میزان جذب روی نسبت به آهن 1/2 برابر در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داشته است.

کرم خاکی، آهن، روی، ماده آلی، عناصر غذایی