زهره محمودزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه گنبد کاووس
مجید محمد اسمعیلی - دانشیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس
علی ستاریان - دانشیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس
معصومه مازندرانی - استادیار گروه زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

مطالعه فنولوژی برای تنظیم برنامه های بهره برداری از گیاهان ، میزان ترکیبات موثره، مبارزه با آفات گیاهی ، جلوگیری از برداشت های بی موقع، از بین بردن گیاهان هرز و مهاجم، شناخت ارزش غذایی گونه های گیاهی در مراحل مختلف حیاتی حائز اهمیت است. گیاه دارویی فراسیون (Marrubium vulgare) متعلق به تیره نعناعیان است. این گیاه بومی آسیا؛ تروپا ، استرالیا و شمال آفریقا می باشد . به منظور بررسی مراحل فنولوژی و خصوصیات مرفولوژیکی گیاه دارویی فراسیون پس از پیمایش صحرایی و یافتن محل های رویش این گیاه چهار نقطه با استفاده ار دستگاه ارتفاع سنج در مراتع چهار باغ استان گلستان انتخاب شد. در هر رویشگاه مراحل فنولوژی گیاه دارویی فراسیون هر یک ماه یکبار به مدت یک سال ثبت شد. نتایج بررسی نشان داد که این گونه گیاهی در منطقه مورد مطالعه از اواخر اسفند ماه شروع به رشد کرده و در فروردین ماه رشد خوبی داشته ظهور گل از اردیبهشت ماه آغاز شد و تا اواخر خرداد ماه ادامه داشت ارتفاع از سطح دریا در طول دوره رشد رویشی و زمان وقوع پدیده های حیاتی نقش دارد به طوری که در ارتفاعات 1674 و 1885 متر از سطح دریا رشد رویشی این گیاه در اسفند ماه، ظهور کامل گل ها از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد و زمان رسیدن بذر آن نیز از اواخر تیر تا اوایل شهریور می باشد. در حالی که در ارتفاعات 2252 و 2328 متر از سطح دریا، رشد رویشی در اوایل فروردین شروع می شود زمان کامل شدن گل ها در اواخر خرداد ماه می باشد . تجزیه واریانس خصوصیات مرفولوژیکی گیاه دارویی فراسیون با استفاده از نرم افزار آماری SPSS16 انجام شد. همچنین مقایسه میانگین به روش LSD انجام پذیرفت. بررسی های آماری نشان داد از بین خصوصیات مرفولوژیکی اندازه گیری شده تنها ارتباط معنی داری بین ارتفاع از سطح دریا با قطر تاج پوشش و ارتفاع گیاه دارویی فراسیون وجود دارد.

ا Marrubium vulgare، ارتفاع از سطح دریا، فنولوژی، خصوصیات مرفولوژیکی، مراتع چهار باغ