حمیدرضا ناصری - استادیار آمار و اکولوژی بیابان مرکز تحقیقات بین المللی بیابان (IDRC) دانشگاه تهران
حسین قاسمی - دانشجوی دکتری آگرو توریسم دانشگاه مدیترانه شرقی قبرس
امیررضا کشتکار - استادیار اقلیم و منابع آب مرکز تحقیقات بین المللی بیابان (IDRC)، دانشگاه تهران
جواد موصلی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام

خراسان جنوبی طبق آخرین تقسیمات کشوری سومین استان بزرگ کشور می باشد که بخش اعظم آن را مناطق بیابانی با بارندگی کمتر از 120 میلیمتر در سال تشکیل می دهد. بروز خشکسالی های متوالی بویژه طی 15 سال اخیر اثرات مختلف محیط زیستی و اجتماعی را بر نظام دامداری و مراتع این استان گذاشته است. در این تحقیق منطقه ای به وسعت 21170 کیلومتر مربع در بخش خوسف از شهرستان بیرجند مورد بررسی قرار گرفت. سامان عرفی 23 روستا در محدوده مورد مطالعه انتخاب گردید که بیش از 90 درصد ازکاربری اراضی سامان های عرفی مورد بررسی مرتعی بوده و برای چرای دام غالب که شامل شتر، بز و گوسفد می باشند. ارزیابی مراتع در این سامان های عرفی با روش چهار فاکتوره تعدیل شده و ترازوی گرایش نشان داد که این مراتع وضعیتی بین خیلی فقیر تا متوسط داشته و گرایش وضعیت تمامی مراتع نمونه برداری شده نیز منفی می باشد. همچنین بروز خشکسالی طولانی مدت با اثر مستقیم بر مراتع و کاهش علوفه و منابع تامین آب نیز باعث کاهش تعداد دام در 18 سامان عرفی در محدوده مورد مطالعه گردیده است و پیامد آن نیز کاهش 45 درصدی جمعیت روستایی و دامدار در محدوده جنوب و جنوب غربی منطقه شده است. کاهش جمعیت در این منطقه و مهاجرت به شهرستان بیرجند ضمن بروز مشکلات برای نظام دامدارای، باعث ایجاد خلا امنیتی در این منطقه مجاور به مرز های شرقی کشور می شود.

خشکسالی، دامداری، مراتع ، خراسان جنوبی