راضیه موسوی خورشیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی
محمدرضا گلیج - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی

در سالهای اخیر بیشترین میزان انتشار کربن و سایر آلاینده های هوا، در شهرها اتفاق می افتند. الگوهای کاربری زمین و نمودهای کالبدی آن تحت عنوان شکل شهری، به عنوان برونداد اصلی مطالعات برنامه ریزی شهری، با تاثیرگذاری بر نوع حرکت و میزان سفر بین فعالیت های مکان یافته حاصل از آن الگوها، به طور مستقیم بر میزان آلودگی هوا و مصرف انرژی اثرگذارند. الگوهای کاربری زمین می توانند با دور یا نزدیک کردن محل کار، محل زندگی و اوقات فراغت از یکدیگر توسط مقررات منطقه بندی تک کارکردی یا چندکارکردی، میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی و همچنین آلودگی هوا را شدت بخشند. در این راستا، 5 شاخصه اصلی الگوهای کاربری زمین و شکل شهری که کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار می دهند شامل: افزایش تراکم، ترکیب کاربری های مختلف و سازگار، دسترسی به حملونقل عمومی، افزایش کیفیت طراحی شهری و مطلوبیت محیطقابل پیاده روی و توسعه خوشه ای فعالیت هاست. همچنین، برخی از راهبردهای برنامه ریزی کاربری زمین که 5 اصل مذکور را در برمی گیرد، شامل توسعه حمل ونقل-محور، توسعه می انافزا، باز-توسعه زمینه ای متروک و آلوده، توسعه مختلط، توسعه پیاده-محور، توسعه نو-سنتی، توسعه مراکز فعالیت متمرکز، تقویت مراکز شهری و تعادل نواحی بهعنوان محل کار و زندگی است. در این مقاله سعی بر آنست تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش اسنادی، و با معرفی تجربه شهر چاتانوگا در ایالت تنسی آمریکا، به تبیین راهکارهای اجرایی اصول پیشگفته جهت کاهش آلودگی هوا در شهرها از طریق تغییر نظام کاربری زمین پرداخته شود.

برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی کاربری زمین، کیفیت هوا، انتشار کربن، چاتانوگا