محمد معتمدی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان
فهیمه معماریانی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،گروه جغرافیا،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

جای هیچ گونه تردیدی نیست که یکی از عوامل اساسی و مهم حیات انسان و حیوان و نبات و به طور کلی هر موجود زنده هواست و بدون آن زندگی غیر ممکن می باشد. لیکن باید دانست که هوا فقط اختصاص به تنفس و تأمین زندگی موجودات ندارد بلکه همه آن ها را از خطرات زیان آور اشعه های مختلف آفتاب حفظ می کند. در نتیجه تحقیقاتی که دانشمندان به عمل آورده اند معلوم شده است که یک نفر می تواند به مدت 5 هفته بدون غذا و 5 روز بدون آب زنده بماند، در حالی که قادر نیست حتی 5 دقیقه بدون هوا به زندگی خود ادامه دهد. افزایش جمعیت انسان و پیرو آن افزایش فعالیت هایی که به خاطر تغذیه و رفاه این جمعیت در حال انجام است سبب ورود نامتناسب انواع آلاینده های محیطی به اتمسفر شده و تعادل موجود در اتمسفر را بر هم زده است. در مناطق شهری به دلیل فعالیت های اقتصادی آلودگی هوا به یکی از مشکلات عظیم محیطی و اقلیم منجر شده است. در این پژوهش داده های وضعیت جوی و کیفیت هوای شهر بجنورد طی سال های 1389-1390 مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد که در شهر بجنورد منوکسید کربن (co) و ذرات معلق (Dust) از جمله آلاینده های غالب می باشندکه حضور آن ها در جو علاوه بر مخاطرات زیست محیطی و تهدید سلامتی انسان باعث کاهش میزان دید و تابش مستقیم خورشید می باشند. منبع عمده ایجاد این دو آلاینده سوخت های فسیلی مورد مصرف در صنایع و اتومبیل ها می باشد. عوامل متعددی می تواند در آلودگی هوای شهر بجنورد دخالت داشته باشند که در بین آن ها عوامل اقلیمی از اهمیت بیشتری برخوردارند. وضعیت توپوگرافی شهر بجنورد، وجود شرایط وارونگی در فصل سرد و کاهش نزولات جوی در این فصل در سال 90 از دلایل عدم کاهش آلودگی هوا می باشند. بررسی ها نشان داد که به دلیل کاهش وزش باد و ریزش کم نزولات جوی میزان آلاینده های هوای بجنورد نظیرمنوکسید کربن و گرد و غبار در سال 90 بیشتر از سال 89 می باشد. از دیگر عوامل آلوده بودن سال 90 در مقایسه با سال 89 را می توان مهاجرت، افزایش تعداد خودورها، صنایع و .... اشاره نمود.

بجنورد،توپوگرافی،وارونگی هوا،منوکسید کربن،ذرات معلق