فرزانه ساسان پور - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران
محسن یوسفی فشکی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران
حمیدرضا تلخابی - دانشآموختهی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران
مجید تلخاب - دانش آموخته کارشناسی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی، دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه شیراز

با نگاهی به روند توسعه شهری و تغییرات شتابانی که در ابعاد جمعیتی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی جوامع بشری رخ داده، انواع خاصی از کجروی ها و ناهنجاریهای اجتماعی در جوامع بشری نمود یافته است که در این بین مسألهای به نام وندالیسم یا تخریبگری، مورد توجه جدی قرار گرفته است. وندالیسم به معنای تخریب کنترل نشده اشیاء و آثار فرهنگی با ارزش یا اموال عمومی است که یک ناهنجاری اجتماعی به حساب میآید. از علل وندالیسم به گسترش شهرنشینی، کمبود فضا، ازدحام و تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت از یک طرف، و از طرف دیگر به فرسودگی بافتهای شهری اشاره شده است. بافت فرسوده شهری، کل یا بخشی از فضای شهری است که نظام زیستی آن هم از حیث ساخت و هم از حیث کارکرد اجزای حیاتی خود دچار اختلال و ناکارآمدی شده است که در نتیجه میتواند بستر مناسبی را برای رشد پدیده وندالیسم فراهم آورد. با توجه به خسارتهای مادی و غیرمادی که پدیده وندالیسم به همراه دارد پیشگیری از رفتارهای وندالیستی می تواند از طریق کاهش زمینه های ارتکاب بزه و همچنین ساماندهی مناسب و استفاده مفید و مؤثر از بافت های فرسوده شهری امکانپذیر شود. محدوده مورد مطالعه در این مقاله، منطقه 12 شهر تهران میباشد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی بوده و در مرحله جمع آوری داده ها از دو روش کتابخانه ای - اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که رابطه معناداری بین شکل و ساخت فضاهای شهری و به تبع آن ارتکاب رفتارهای وندالها وجود دارد؛ بطوریکه با افزایش ضریب معیارهای فرسودگی، میزان بزه نیز افزایش مییابد. در پایان راهکارهای چندی در زمینه ساماندهی بافت های فرسودهشهری در جهت کاهش اثرات پدیده وندالیسم ارائه شده است.

ساماندهی بافت های فرسوده، پدیده وندالیسم، منطقه 12 تهران