عباسعلی احمدی - استادیار باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

معماری کهن روستایی و تزئینات وابسته بدان از ارزش های پایدار و قوالب و ساختارهای خاصی برخوردار است که نشان های کمتری از معماری عمومی رایج هر دوره در آن دیده می شود، علیرغم این مسئله، بررسی و مطالعه پیرامون آن، بنا به دلایل گوناگون کمتر مورد توجه محققان بوده و بیشتر تحقیقات بر معماری شهری و بناهای اخص استوار بوده است، بر همین اساس در تحقیق حاضر که به شیوه ای توصیفی- تحلیلی بر اساس تحقیقات میدانی انجام شده، بررسی و مطالعه الگوهای تزئینی بکار رفته در تزئینات تعداد زیادی از خانه های دوران قاجاری روستاهای حاشیه اصفهان به عنوان یکی از عرصه ها و نمودهای اخص معماری روستایی و هنرهای وابسته بدان مد نظر بوده است. معرفی، دسته بندی، گونه شناسی و تحلیل محتوایی تزئینات مذکور از جملهاهداف مورد توجه در این تحقیق بوده و بر اساس نتایج حاصل از آن تزئینات بکاررفته در این منازل تابع مواردی همچون فرهنگ ساختمان سازی، شرایط محیطی مکان قرارگیری، منزلت اجتماعی، قدرت اقتصادی،اعتقادات و شیوه معیشت ساکنان روستا شکل گرفته و از همین رو جنبه هایی از تفاوت و تشابه در آن ایجاد گردیده است. اهمیت این نقوش همانطور که در بسیاری از هنرهای منطقه ای و محلی دیده می شود، در کیفیت هنری آثار نیست بلکه بیشتر در ماهیت آن به عنوان نوعی هنربومی و سنتی برگرفته از اندرونیات، سلایق و فضای فرهنگی حاکم بر جامعه، نهفته است. این تزئینات عمدتاً در قالب ساختارهایی همچون تزئینات بخاری دیواری و نقاشی بر روی خشت و در سطح محدودتری گچبری و نقاشی دیواری تبلور یافته است.

اصفهان، بخاری دیواری، روستا، قاجار، نقش مایه