پری طوسی - دانشجوی دکتری دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
مهدی تاج بخش - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
مسعود اصفهانی - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

به منظور بررسی تأثیر محرک های رشد ارگانیک و زمان برداشت بر اسید چرب دانه و شاخص بهره وری سویای رقم ویلیامز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار در سال 92-91 در مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) به اجرا گذاشته شد. دراین تحقیق دو فاکتور، محلول پاشی مواد شامل 1- نانوکلات آهن (به نسبت 2 در هزار)، 2- کادوستیم (به نسبت 0/5 در هزار)، 3 - آمینول فورته (به نسبت 2 در هزار)، 4 - آب مغناطیسی ( 20 لیتر در متر مربع)، 5 - کمپوست زباله شهری (به میزان 10 تن در هکتار با نسبت 0/1 در آب اضافه شد)، 6- کود حیوانی (کود گاوی، به میزان 10 تن در هکتار با نسبت 0/1 در آب اضافه شد) و 7- کود شیمیایی نیتروژن خالص (به نسبت 5 در هزار از منبع اوره) به همراه یک تیمار شاهد و سه زمان برداشت 1- برداشت اول هنگامی که در ساقه اصلی دانه های غلاف 25-20 درصد رطوبت داشتند 2- برداشت دوم رسیدگی کامل غلاف ها (زرد شدن بیش از 95 درصد غلاف) و دانه های غلاف در ساقه اصلی 15-14 درصد رطوبت داشتند 3 - برداشت سوم پس از رسیدگی کامل غلاف ها و دانه های غلاف در ساقه اصلی کمتر از 14 درصد (12-10) درصد رطوبت داشتند، منظور شدند. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری از نظر اسیدهای چرب، میزان پروتئین، روغن و شاخص بهره وری بین تیمارهای محلول پاشی و زمان های برداشت وجود داشت. مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که محلول پاشی نانو کلات آهن و کادوستیم در زمان برداشت دوم بیشترین میزان اسید اولئیک (به ترتیب 25/3 و 27/4 درصد) و اسید لینولئیک (به ترتیب 50/3 و 48/14 درصد) و آب مغناطیسی حداکثر میزان لینولنیک (11/3 درصد) را دارا بود. محلول پاشی نانو کلات آهن، آب مغناطیسی و کمپوست در زمان برداشت دوم بالاترین شاخص بهره وری (87/2، 78/15 و 81/05 درصد) و عملکرد دانه و روغن را دارا بود. با توجه به ترکیب اسیدهای چرب و بالا بودن ارزش تغذیه ای سویا به نظر می رسد که نانوکلات آهن و فرآورده های اسیدهای آمین های از نظر ترکیب شیمیایی (اسید اولئیک و لینولئیک) می تواند راهکار مناسبی در راستای کمک به صنایع روغن و کاهش هزینه های تولید باشد.

اسیدهای چرب، نانوکلات آهن، شاخص بهره وری