معصومه سعادت فر - کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه اصلاح نباتات، تهران، ایران
سپیده ترابی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه اصلاح نباتات، تهران، ایران
منصور امیدی - استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، گروه بیوتکنولوژی، کرج، ایران

در این تحقیق پاسخ ریزنمونه هیپوکوتیل رازیانه در شرایط درون شیشه تحت اثر ژنوتیپ و سطوح مختلف هورمونی مورد ارزیابی قرار گرفت تا به این وسیله مناسب ترین محیط کشت و بهترین ژنوتیپ جهت تولید انبوه ماده موثره آن شناسایی گردد.این آزمایش به صورت فاکتوریل در پایه کاملا تصادفی در 4تکرار صورت گرفت.ریزنمونه هیپوکوتیل که از گیاهچه های حاصل از کشت بذرضدعفونی شده در محیط کشت پایه MS^1/10 بدست آمده بودند ، در محیط کشت پایه MS^1/2 تحت 9 تیمار هورمونی شامل تنظیم کننده های رشد 2,4-D در 3 سطح (4,2,6mg/l) و BAP در 3 سطح (0/1، 0/25 و 0/5mg/l) قرار گرفتند و اندازه و درصد کالوس دهی و همچنین وزن تر و خشک و حجم کالوسها مورد ارزیابی قرار گرفت. اثر ژنوتیپ و سطوح هورمونی و اثر متقابل ژنوتیپ وهورمون در همه صفات مورد بررسی در ریزنمونه هیپوکوتیل با توجه به جدول تجزیه واریانس نشان داد که در سطح 1 % معنی دار بوده اند .با بررسی های انجام گرفته در بخش کالزایی، در اکثر ژنوتیپ ها به جز تیمار های هورمونی حاوی 2,4-D (در سطح 6 میلی گرم بر لیتر)در سایر ترکیبات هورمونی پاسخ مناسبی در القاء کالوس دیده شد . هیپوکوتیل ژنوتیپ ترکیه در تیمار هورمونی F با اندازه 128/55cm^2 دارای بیشترین اندازه ، همچنین دارای بیشترین وزن تر و حجم کالوس بود.کالوسهای جنین زا در محیط باز زایی با محیط کشت پایه MS^1/2 تحت یک تیمار بدون هورمون و دو تیمار هورمونی با یک سطح 2,4-D (با 0/1 میلی گرم در لیتر )و دو سطح BAP (2 و 5 میلی گرم در لیتر) قرار داده شدند . ژنوتیپ ها از نظر باززایی تفاوت چندانی با هم نداشتند . محیط بدون هورمون به عنوان بهترین محیط برای باززایی شناخته شد.

تنظیم کننده های رشد / رازیانه / ژنوتیپ / کشت درون شیشه /گیاهان دارویی