عاطفه خندان - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج
سید حسین صباغ پور - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان

اندازه گیری صفات مورفولوژیک، از کاربردیترین روشهایی است که برای شناسایی گونه ها، جنسها و همچنین بررسی روابط سیستماتیک و تمایز بین ارقام بکار میرود. جهت تهیه شناسنامه مورفولوژیک ارقام نخود ایران تعداد هشت رقم شامل هاشم، آرمان، جم، کاکا، پیروز، آزاد، کوروش به همراه رقم محلی بیونیج در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار به مدت دو سال در کرج کشت شدند. مطابق با دستورالعمل ملی آزمونهای تمایز، یکنواختی و پایداری نخود ایران صفات ارتفاع گیاه، تعداد انشعاب، طول برگچه، عرض برگچه، نسبت طول به عرض برگچه، تعداد برگچه در برگ، طول دانه، عرض دانه، تعداد دانه در غلاف، طولغلاف، طول نوک غلاف، طول دمگل، وزن صد دانه، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و تعداد روز تا 80 درصد رسیدگی فیزیولوژیک بررسی شدند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب و مقایسه میانگین صفات کمی مربوط به دو سال در کرج نشان داد که ارقام از نظر کلیه صفات بجز صفات طول دمگل غلاف و طول نوک غلاف دارای تفاوت معنیداری هستند و این دو صفت نقشی در تمایز ارقام ایفا نکردند. بر اساس نتایج این تحقیق اثر متقابل رقم در سال برای صفات ارتفاع بوته و وزن صد دانه معنیدار شد، به عبارتی این دو صفت روند ثابت و مشخصی در سالهای مختلف نداشتند و برای تمایز ارقام مناسب به نظر نمیرسند.

نخود ، تمایز، صفات مورفولوژیک