احمد لطفی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
عباس ملکی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ایلام
محبوبه قاسمی - گروه علمی کشاورزی، دانشگاه پیام نور تهران
رحیم ناصری - دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه ایلام

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد رازیانه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان ایوان واقع در استان ایلام در سال 1390 اجرا گردید . عوامل آزمایشی شامل تاریخ کاشت در 3 سطح ( 5 اسفند، 20 اسفند و 5 فروردین) و فاصله بوته در 4 سطح (2، 3، 4 و 5 سانتیمتر روی ردیف) بود. نتایج حاصل از آزمایش حاکی از اختلاف معنیدار بعضی از صفات مورد آزمایش در سطوح تاریخ کاشت و فاصله بوته بود. همچنین اثرات متقابل بین تاریخ کاشت و فاصله بوته بر عملکرد، وزن هزار دانه، تعداد شاخه اولیه معنیدار گردید. تاریخ کاشت و فاصله بوته روی تعداد شاخه اولیه، تعداد شاخه ثانویه، تعداد دانه در دیهیم و عملکرد دانه تأثیر معنی داری داشت. بیشترین تعداد شاخه اولیه، تعداد دانه در دیهیم و عملکرد دانه در تاریخ کاشت 5 اسفند و بیشترین عملکرد دانه در فاصله بوته 3 سانتیمتر بهدست آمد. با توجه به نتایج این آزمایش، تاریخ کاشت زودهنگام رازیانه دارای شرایط رشد رویشی و زایشی و عملکرد بهتری بود و فاصله بوته 3 سانتیمتر روی ردیف تأثیر بیشتری بر تعداد دانه در دیهیم و عملکرد دانه داشت.

تاریخ کاشت، تراکم گیاهی، رازیانه، عملکرد دانه