حسین واعظی - دانشجوی دکترای اصلاح نباتات،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
قاسم محمدی نژاد - دانشیار اصلاح نباتات، قطب علمی تنش های محیطی در غلات، دانشگاه شهید باهنر کرمان
اسلام مجیدی هروان - استاد اصلاح نباتات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج
اردلان مهرانی - عضو هیات علمی بخش تحقیقات علوفه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های مختلف ارزن، تعداد 334 اکوتیپ مختلف ارزن معمولی (Panicum miliaceum ) و دم روباهی (Seraria italica) در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان در قالب طرح اگمنت شامل یازده بلوک به همراه 4 شاهد (پیشاهنگ، باستان، اکوتیپ محلی گلباف و رابر) از نظر صفات مختلف مورفولوژیکی وفیزیولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ ها از لحاظ همه صفات مورد ارزیابی به غیر از طول برگ و قطر پانیکول اختلاف معنی داراری با یکدیگر دارند و ژنوتیپ های مورد ارزیابی از نظر کلیه صفات پتانسیل بالاتری نسبت به شاهدها نشان دادند. براورد ضرایب تنوع ژنتیکی (GCV)، تنوع فنوتیپی (PCV) و وراثت پذیری عمومی(H^2) نشان داد که تنوع ژنتیکی و فنوتیپی قابل حظه ای در ژرم پلاسم مورد مطالعه وجود دارد همچنین وزن بذر تک بوته وراثت پذیری بالایی دارد. همبستگی ساده صفات نشان داد که عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و بسیار معنی داری با صفاتی همچون وزن بذر تک بوته، وزن پانیکول و وزن تک بوته برتر می باشد. در نهایت براساس پژوهش حاضر ژرم پلاسم ارزن معمولی ودم روباهی ضمن برخورداری از تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه سرمایه ژنتیکی ارزشمندی برای استفاده در برنامه های بهنژادی و معرفی و تولید ارقام جدید ارزن می باشد.

ارزن، اکوتیپ، تنوع ژنتیکی (GCV)، تنوع فنوتیپی (PCV)، وراثت پذیری عمومی (H^2)