سینا محمدی اقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، گروه به نژدای و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشگاه تبریز
سید ابوالقاسم محمدی - عضو هیئت علمی، گروه بهنژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمد مقدم - عضو هیئت علمی، گروه بهنژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه تبریز

دستیابی به حداکثر پتانسیل عملکرد دانه چالش اصلی برنامه های اصلاح گندم میباشد. نیل به این هدف نیازمند شناسایی عوامل دخیل در کنترل عملکرد دانه و اجزای آن است. برای بررسی عملکرد دانه و اجزای آن در گندم نان بهاره ، جمعیت متشکل از 149 لاین اینبرد نوترکیب حاصل از تلاقی رقم Yecora Rojo (زودرس و پاکوتاه با منشأ امریکا به عنوان والد پدری) و ژنوتیپ بومی شماره 49 (دیررس و پابلند با منشأ سیستان و بلوچستان به عنوان والد مادری) به همراه والدین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار ارزیابی شدند. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع بوته، تعداد سنبله در واحد سطح، دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین لاینها از نظر کلیه صفات تفاوت معنیدار وجود داشت که بیانگر تنوع ژنتیکی بالای لاینهای مورد مطالعه است. دامنه تغییرات عملکرد دانه در جمعیت بین 222/8 و 538/8 گرم در متر مربع متغیر بود. لاین شماره 139 با ارتفاع بوته 90/73 سانتیمتر، وزن هزار دانه 42/37 گرم، تعداد سنبله در متر مربع 374 و طول سنبله 10/23 سانتیمتر، بالاترین عملکرد دانه 538/88 گرم در متر مربع) را دارا بود. ارتفاع بوته با 0/41 بیشترین وارثت پذیری خصوصی را در بین صفات مورد مطالعه به خود اختصاص داد. صفات تعداد سنبله در مترمربع و وزن هزاردانه بیشترین اثر را در تبیین عملکرد دانه داشتند.

عملکرد دانه، گندم بهاره ، لاین اینبرد نوترکیب