شهریار عبدالله پورنژدی - عضو تیم مهندسی ارزش دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران

هما ن طور که می دانیم مهندسی ارزش یک متدولوژی سیستماتیک می باشد که با رویکرد عملکردگرا، اجزای یک محصول را مورد بررسی قرار می دهد و از طریق تعیین ارزش عملکرد هر کدام از اجزای محصول، عناصر کم ارزش محصول یا سیستم را شناسایی می کند و سپس اقدام به ارایۀ راه حل، در راستای اصلاح سیستم، به منظور حداکثر ساختن ارزش سیستم یا محصول می کند. مهندسی ارزش را می توان از روش های بهره وری دانست که علاوه بر محصولات فیزیکی، که به طور معمول مخاطب مهندسی ارزش می باشند، بر روی هر سیستم دیگری قابل پیاده سازی است و با شناخت هزینه های غیرضروری سیستم، گامی در راستای کاهش هزینه ها، در عین عنایت به حفظ و حتی ارتقای کیفیت محصول برمی دارد و به بهره وری سیستم کمک می نماید . در این مقاله چند مسأله مورد توجه قرار می گیرد که به صورت زیر می باشند: اول این که مهندسی ارزش یک متدولوژی ساختاری افته می باشد و کلیۀ ویژگی های متدولوژی بودن و ساختاریافتگی در آن وجود دارند. دوم این که این متد ولوژی دارای تکنیک هایی است که در حقیقت لازمه هر متدولوژی می باشد. این تکنیک ها اغلب در قالب سه دسته معرفی می شوند: تکنیک های آنالیز عملکرد، تکنیک های محاسبة ارزش، تکنیک های خلاقیت سوم این که ایا تکنیک های معرفی شده در قسمت قبل واقعا در عمل می توانند مورد استفاده قرار گیرند یا این که مهندسی ارزش صرفًا یک نگرش و طرز فکر می باشد که برای ایجاد بهره وری به کار گرفته می شود و تکنیک های ارایه شده در آن فقط برای ایجاد و انتقال و تقویت نگرش ارزشی و ارزشگرایی می باشد؟ این بحث از آن جهت مطرح می شود که اشتباها، به نظر می رسد که طراحان سیستم، به خصوص سیستم های فیزیکی و محصولات با داشتن مهارت های مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، مهندسی نرم افزار و …، به تنهایی قادرند سیستم را بدون نگرش سیستمی اصلاح نمایند و استفاده از فرایند و تکنیک های مهندسی ارزشی لزومی ندارد. اغلب مشاهده می شود که یک طر اح به سادگی یک محصول را بررسی می کند و سریعاً به طور فی البداهه راه حل اصلاحی ارایه می دهد و لذا آنها مدعی هستند که داشتن خلاقیت برای اصلاح سیستم کافی است؛ حال آنکه ما مدعی وجود یک نگرش سیستمی در پس این خلاقیت و نیز لزوم استفاده از تکنیک های مهندسی ارزش برای افزایش کارآیی و اثربخشی خلاقیت هستیم.