رخساره رحمانی اصل - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
بابک عبدالهی مندولکانی - دانشیار گروه اصلاح و بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
ایرج برنوسی - دانشیار گروه اصلاح و بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه

گندم نان (Triticum aestivum L.) به عنوان اولین غله و مهمترین گیاه دنیا شناخته میشود و به طور وسیع در الگوی مصرف 75 درصد از جمعیت جهان قراردارد. در این تحقیق تنوع ژنتیکی 50 رقم تجارتی کشور با استفاده از 20 جفت آغازگر SSR بررسی شد. 19 آغازگر در بین ارقام چند شکلی نشان دادند و در مجموع 57 آلل تولید شد. تعداد آلل در هر مکان از 1 (Xgwm44) تا 4 (Xgwm 47) متغیر و میانگین آن 2/8 بود. بیشترین مقدار میانگین هتروزیگوسیتی مورد انتظار (0/66) و مشاهده شده (0/96) و همچنین بیشترین میزان شاخص اطلاعاتی شانون (1/09) مربوط به مکانهای Xgwm149 و Xgwm160 بود. تجزیه خوشه ای بر اساس 19 مکان SSR، به روش UPGMA و ضرایب تشابه تطابق ساده، 50 رقم را در 3 گروه اصلی قرارداد. دامنه ضرایب تشابه از 0/44 تا 1 متغیر و میانگین آن 0/72 بود. شباهت ژنتیکی زیاد بین افراد هر گروه نشان میدهد که برنامههای اصلاحی باعث کاهش دامنه ژنتیکی ارقام تجارتی شده و گسترش پایه ژنتیکی گندمهای تجارتی کشور ضروری میباشد. البته با توجه به فاصله ژنتیکی نسبتا زیاد بین گروهها میتوان از ارقامی که در گروههای مختلف قرار گرفتند بطور بالقوه به عنوان والدین تلاقی در برنامه های اصلاحی گندم استفاده نمود.

گندم نان، نشانگرهای SSR، هتروزیگوسیتی موردانتظار، شاخص اطلاعاتی شانون