ابراهیم روناسی نجیب - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
بهادر زمانی - دکترای طراحی شهری ، استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز ، آدرس پستی : تبریز ، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

فضاهای عمومی نقش عمده ای در حیات شهرها ایفا نموده و بخش مهمی از مطلوبیت شهرها مدیون و مرهون آنهاست تا آنجاکه امروزه نقش و اهمیت فضاهای عمومی شهری در برنامه های توسعه پایدار شهری، تجدید حیات این فضاها در بافت هایموجود و بازتولید آنها را در توسعه های جدید ضرورت می بخشد. این نقش و جایگاه فضاهای عمومی در اثنای توسعه های مدرن شهرها (پدیده مدرنیزاسیون) به کلی تغییر کرد . هدف مقاله حاضر بازشناسی و آسیب شناسی ارزش های پایدار فضاهایبازارهای سنتی به مثابه مکان هایی عمومی در ایران است.بازاردر شهرهای ایرانی به عنوان مهمترین محور ارتباطی و فضای شهری ، تاثیرگذارترین عنصر در شکل دهی به بافت شهر وسازمان فضایی آن از یک سو و از سویی دیگر متشکل از عناصر و زیرفضاهایی نظیر سرا ، تیمچه ، راسته ، چهارسوق و ...که هر یک با کیفیت و کاراکتری ویژه عرصه ای عمومی یا نیمه عمومی را در پاسخگویی به نیازهای متنوع استفاده کننده به دست می دادند ، ایفای نقش نموده است . از جمله زیرفضاهای بازار سراهای آن هستند که در مواردی در وضع موجود پیرو مداخلات تحمیلی و از دست رفتن سازمان فضایی بازار به گره های فرسوده و مساله دار شهری تبدیل شده اند و در ابعاد فضایی ،کارکردی- فعالیتی و معنایی کارکرد اصلی خود را از دست داده و نیازمند تجدید حیات اند . این پژوهش با هدف بازشناسی و آسیب شناسی حس مکان در سرای گرجیلر بازار تاریخی تبریز به عنوان بزرگترین بازار سرپوشیده جهان به منظور ایجاد مبنایمطمئنی در به دست دادن راهنماهای تجدید حیات آن صورت گرفته است . چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای مدل مکان پایدار استوار است . در انجام این پژوهش از روش کیفی و راهبرد مطالعه نمونه موردی استفاده شده و روش جمع آوریاطلاعات مبتنی بر مطالعه کتابخانه ای و تحلیل محتوای نقشه های تاریخی و معاصر ، مشاهده و مصاحبه و روش تحلیل ،استفاده از تکنیک سوات می باشد

بازار سنتی ، فضای عمومی ، مکان پایدار ، سرای گرجیلر