فرزانه ساسانپور - استاد و هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی
مهناز اکبری - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی

افزایش روزافزون جمعیت و خدمات شهری بدون در نظر گرفتن نظام برنامهریزی و حفظ استانداردهای لازم به ایجادشرایط نامطلوب بهداشتی و پیامدهای زیستی محیطی، افزایش هزینهها خواهد انجامید. چنین روندی ممکن است شیوهاستفاده و کاربری اراضی شهری را به گونه ای نامتعادل سوق دهد که این کار به اتخاذ سیاستهای نامناسب شهری، منابع محیطی را که میتواند به رشد و شکوفایی اقتصادی شهر کمک نماید به هدر داده و به گونهای صحیح مورد استفادهقرار ندهد. استفاده مناسب از کاربری در روند توسعه شهر و بهبود سکونتگاههای شهری نقش بسیار مهم و تعیین کننده-ای در بدست آوردن حقوق شهروندی دارد. یکی از ارکان حیاتی شهرها رخساره کالبدی است. کالبد شهر در نظام کاربریاراضی شهری نقش مهمی در آسایش شهروندان خواهد داشت. فرض مهم این است که تغییر کاربری شهری درکمیسیون ماده پنج تأثیر مهمی در شکل گیری کالبد شهر دارد و میتواند در توسعه پایدار شهری مؤثر باشد. برنامهریزی و مدیریت بطور بنیادی به یکدیگر پیوستهاند و لازم و ملزوم همدیگر شمرده میشوند. همچنین بیان کننده ضعفمدیریتی در نظارت و کنترل بر کمیسیون مادهی پنج نیز میباشد. در این مقاله از روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانه ای بوده است. نتایج بهدست آمده از 27 پرونده که طی 3 سال بررسی گردیده است، نشان میدهدپروندههای ارجاعی منطقه یک شهر تهران به کمیسیون ماده پنج قابل توجه است و در جهت منافع درخواست کننده بهتصویب رسیده و با در نظر نداشتن پایداری شهری و مشکلات کالبدی و زیستی زمینه بروز مشکلات در آینده فراهم شده است. پروندههای مورد بررسی طی این 3 سال83-1385 بیشتر تغییر در طرح تفصیلی، خصوصا کاربریهای مسکونی به تجاری و مشکلات کالبدی، ارتباطی و اجتماعی را در بر می گیرد که این عامل در آینده باعث عدم تعادل در نظام کاربری اراضی شهری و شبکه ارتباطی و آسایش ساکنان خواهد بود.

کمیسیون ماده پنج، منطقه یک تهران، کالبد شهر، توسعه پایدار شهری