مریم قائدامینی - کارشناسی ارشد گروه زمین شناسی دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید چمران اهواز
عادل ساکی - استادیار ، گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید چمران اهواز ، ایران
علیرضا زراسوند - دانشیار، استادیار ، گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید چمران اهواز ، ایران

به طور کلی سه دسته اصلی سنگ در منطقه همدان وجود دارد که عبارتند از : سنگ های آذرین : سنگ های آذرین این مجموعه شامل سنگ های مافیک (گابرو ، الیوین گابرو ، گابرو نوریت ، دولریت) ، حد واسط (دیوریت ، کوارتز دیوریت ، میکرو دیوریت) ، فلسیک (گرانیت ها ، گرانودیوریت ، تونالیت ، پگماتیت و آپلیت ) و سنگ های مجموعه دگرگونی همدان که در مراحل مختلف دگرگونی ناحیه ای و مجاورتی تشکیل شده اند و شامل : اسلیت ، فیلیت ، انواع شیست ها و هورنفلس ها هستند. نفوذ توده الوند در سنگ های میزبان رسی و آهکی باعث شکل گیری سنگ های دگرگونی مجاورتی متفاوتی در منطقه همدان شده است که عبارتند از هورنفلس کردیریت دار ، شیست های لکه دار ، مرمرها و سنگ های دگرگونی کالک سیلیکاته . نفوذ این توده در سنگ های آهکی واقع در یال شرقی توده ، سبب ایجاد دگرگونی مجاورتی در این سنگ ها و شکل گیری سنگ های دگرگونی کالک سیلیکاته شده است . دو نوع دگرگونی پیشرونده و پسرونده در این سنگ ها مشاهده شده است. کانی های شکل گرفته در سنگ های کالک - سیلیکاته که در طی دگرگونی پیشرونده عبارتند از : کلسیت ، اپیدوت (زوئیزیت و کلینوزوئیزیت ) ، گارنت ، دیوپسید ، وزوویانیت و ولاستونیت. اوج دگرگونی تا زون ولاستونیت پیش رفته است و سپس دگرگونی پسرونده در این سنگ ها باعث شکل گیری کانی های ثانویه آبدار از جمله اپیدوت ، کلریت و آمفیبول شده است.

کالک سیلیکاته - اسکارن - دگرگونی مجاورتی - پتروگرافی - همدان