هوشنگ محمدی افشار - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

منشأ اصلی عرفان و تصوف اسلامی، قرآن و سیره ی نبوی است و بنای آن بر زهد و اخلاص همراه با چاشنی عشق و محبت نهاده شده است. اختلاف نظر و ذوق میان مشایخ و محققان صوفیه بوده «سفر» است. در نوشته ی حاضر بر مبنای متون نثر صوفیانه ی فارسی، به بررسی و تبیین سفر ظاهر، از نخستین دوره ی پیدایش عرفان و تصوف تا اواخر سده ی هشتم هجری می پردازیم و انواع سفر، انگیزه ها، فواید، اهداف و مقاصد و لوازم سفر را همراه با دیدگاه های متصوفه و شخصیت های نامدار هر دوره در ارتباط با این مسئله بررسی می کنیم. در این جستار، علاوه بر استناد به قرآن کریم و احادیث و روایات مأثوره، به شیوه ی کتابخانه ای و براساس فنه توصیف و تحلیل محتوا، به منابع نظری تصوف و عرفان و شرح احوال و سخنان بزرگان صوفیه ، از سده ی پنجم تا هشتم ارجاع داده شده است.از جمله آداب و مسائلی که همواره در دو جنبه ی ظاهری و روحانی مورد توجه و

عرفان و تصوف، سفر، سیره، متون نثر عرفانی