عمران راستی - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه بیرجند

بسیاری از صاحبنظران زئوپلیتیک اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی را دارای قدمتی تاریخی می دانند. اما دانش ژئوپلیتیک دانشی نسبتا جوان می باشد که در عمر یکصد و پانزده ساله اش تا کنون (1393 ش/ 2014 م) تاریخ پر فراز و نشیبی را پیموده است. در تعریف این دانش اتفاق نظری بین صاحبنظران وجود ندارد و تعاریف مختلفی تاکنون از آن ارائه شده است به همین صورت هم دوره بندی های مختلفی از اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی ارائه شده است. در این پزوهش که در زمره پژوهش های بنیادی جای می گیرد و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است منابع و مقالات مرتبط با ژئوپلیتیک مطالعه و بررسی شد در این مطالعه دوره بندی های مختلف ارائه شده از اندیشه عمل ژئوپلیتیکی ، استخراج و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی این دوره بندی ها نشان داد که تاریخ ابداع واژه ژئوپلیتیک را می توان به عنوان یک نقطه عطف و فصل افتراق بین این دوره بندی ها قلمداد نمود. بر این اساس تمامی دوره بندی ها را می توان در دو دسته کلی به ذیل شرح داد . 1) دوره بندی های تاریخی از اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی 2) دوره بندی های معطوف به تاریخچه علم ژئوپلیتیک. هر یک از این دوره بندی ها نقاط قوت و ضعفی دارند. همچنین می توان چندین نقطه اشتراک و افتراق را در بین دوره بندی های مختلف یافت. با در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف این دوره بندی ها می توان یک دوره بندی جامع از اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی ارائه کرد.

ژئوپلیتیک، اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی، دوره بندی