مهدی نوروزی - دانشجوی دکتری دانشکده مهندسی معدن نفت و ژئوفیزیک دانشگاه شاهرود
رضا کاکایی - استاد دانشکده مهندسی معدن نفت و ژئوفیزیک دانشگاه شاهرود
سید محمد اسماعیل جلالی - دانشیار دانشکده مهندسی معدن نفت و ژئوفیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود

نواحی گسلی و بویژه نواحی تخریب گسل ، تغییرات گسترده ای از هندسه ها و الگوهای درزه را نشان می دهند . در این مقاله طبقه بندی جامعی از ناحیه گسلی بر اساس موقعیت شان در اطراف گسل، ساختارهای داخلی و الگوهای درزه ها در داخل هر ناحیه ارائه شده است. ناحیه گسلی به ناحیه تخریب و ناحیه هسته گسل تقسیم می شود. ناحیه هسته به لای گسلی، برش گسلی و کاتاکلازیت تقسیم بندی می شود. ناحیه تخریب نیز بر اساس موقعیت در اطراف ناحیه گسلی به نواحی تخریب راسی، اتصالی و دیواره ای تقسیم شده است. متعاقبا هر یک از این نواحی نیز بر اساس الگوی درزه ها به بخش های کوچکتری تقسیم می شود. در مورد گسل کامل، پهنای ناحیه تخریب از چند ده سانتی متر تا چند کیلومتر تغییر می کند. در حالیکه ناحیه هسته گسلی در ناحیه ای باریک با پهنای تقریبا 0/5 تا 5 متر متمرکز می شود. رابطه مستقیمی بین مقدار لغزش گسل و پهنای نواحی هسته و تخریب وجود دارد. پهنای ناحیه تخریب در دو طرف گسل می توانند کاملا نامتقارن باشند. مطالعات جامعی در خصوص تغییرات چگالی و هندسه درزه ها در این مقاله صورت گرفته است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که اولا به عنوان یک قاعده کلی، چگالی درزه ها، مستقل از جابجایی گسل، در مجاورت گسل بیشینه است و ثانیه چگالی درزه ها با فاصله از هسته گسل، طی یک روند نمایی ، خطی یا نامنظم کاهش می یابد. همچنین درزه هایی که در طول گسل زایی تولید می شوند زوایای بین 15 تا 42 درجه با صفحه گسل اصلی تشکیل می دهند در حالیکه درزه هایی که با زاویه بیش از 50 درجه (متوسط 75 درجه) با گسل قرار می گیرند درزه هایی هستند که اساسا در واکنش به تنش تکتوتیکی منطقه ای تولید می شوند و مستقیما توسط فرایند گسل زایی تحت تاثیر قرار نمی گیرد.

الگوی درزه ها، گسل، ناحیه تخریب، چگالی درزه