مجتبی ربیعی وزیری - کارشناس ارشد مکانیک سنگ، دانشگاه شهید باهنر کرمان
وحید حسیبی - کارشناس ارشد تکتونیک دانشگاه آزاد زرند
امیر دریایی - کارشماس ارشد مکانیک سنگ دانشگاه شهید باهنر کرمان

ریسک های ژئوتکنیکی در تونل زنی به شرایط مخاطره آمیزی گفته می شود که می توانند تاثیر نامطلوبی بر روی ساخت و اجرای تونل گذاشته و یا حتی سبب به مخاطره انداختن جان افراد شوند و همچنین با صدمه دسانیدن به دستگاه ها ، سبب ایجاد وقفه در اجرای طرح و افزایش هزینه های پروژه گردند. این مخاطرات و ریسک های ناشی از آنها به طور مستقیم بر روی نرخ پیشروی تاثیر گذاشته و با کاهش آن طول زمان اجرای پروژه را افزایش می دهند. تحلیل ریسک شامل فرایندهای تشخیص اندازه گیری و کاهش ریسک ناشی از مخاطرات مورد نظر می باشد. بررسی مخاطرات زمین شناسی و ژئوتکنیکی و ریسک های ناشی از این مخاطرات در بحث های مربوط به طراحی و اجرای سازه های سنگی از جمله تونل ها، یکی از مهمترین مواردی است که بایستی مورد توجه و مطالعه قرار گیرد. در این مطالعه هدف بررسی ریسک های زمین شناسی و ژئوتکنیکی موجود در حفاری تونل به روش مکانیزه و کمی سازی این ریسک ها می باشند. در این مورد مطالعاتی هدف بررسی ارتباط و میزان انطباق روش محاسبه شاخص آسیب پذیری و روش ماتریس ریسک ناپایداری حاصل از سیستم طبقه بندی توده سنگ RMR در ارزیابی ریسک های زمین شناسی و ژئوتکنیکی موجود در حفاری تونل به روش مکانیزه است. بر این اساس در این مطالعه ریسک حفاری در ناحیه های 21 تا 30 تونل نوسود به روش محاسبه شاخص آسیب پذیری مورد بررسی قرار گرفت و نتایج آن با روش ماتریس ریسک ناپایداری حاصل از سیستم طبقه بندی توده سنگ RMR مقایسه شد. نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان داد که بین تحلیل ریسک حفاری به روش شاخص آسیب پذیری و روش ماتریس ریسک ناپایداری حاصل از سیستم طبقه بندی توده سنگ RMR تشابه بالایی وجود دارد به طوری که در ناحیه های مورد مطالعه روند افزایش و کاهش ریسک مشابه است و این نشان دهنده عملکرد مطلوب این سیستم طبه بندی در ارزیابی ریسک کلی ناپایداری ناشی از حفاری مکانیزه می باشد. بر اساس نتایج دو روش محاسبه شاخص آسیب پذیری و ماتریس ریسک ناپایداری حاصل از سیستم طبقه بندی توده سنگ RMR ناحیه های 21، 23 و 26 دارای کمترین مقدار ریسک می باشند و ناحیه های 22 و 29 دارای بیشترین مقدار ریسک هستند.

مخاطرات زمین شناسی ، تحلیل ریسک، روش شاخص آسیب پذیری، روش ماتریس ریسک، RMR