عرفان صادقی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
محمدرضا نیکودل - استادیار گروه زمین شناسی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
بدیل پهلوان - دکترای زمین شناسی مهندسی مدیر عامل شرکت مهندسین مشاور گمانه کاو

مطالعه و تعیین خصوصیات سنگ شناسی ، فیزیکی و مکانیکی سازندهای مختلف در پیشبرد اهداف و مسائل مرتبط به طرح های فنی عمرانی همچون سد سازی ، تونل سازی ، منابع قرضه، شکست هیدرولیکی و موج شکن ها ضروری می باشد. تهیه اطلاعات دقیق از شاخص های فیزیکی و مکانیکی جهت تعیین پارامترهای مقاومتی و رفتاری توده سنگ در کارهای مهندسی بسیار ضروری و مهم می باشد. اندازه گیری این ویژگی ها معمولا با استفاده از آزمایشات مکانیک سنگ انجام می شود اما اکثر این آزمایش ها وقت گیر و هزینه بدار می باشند. چنانچه قادر باشیم شاخص های مقاومت سنگ را با انجام آزمایش های ساده و کم هزینه برآورد کنیم امکان طراحی سریع و اقتصادی در کارهای مهندسی فراهم خواهد شد. در همین راستا پژوهش صورت گرفته بر روی مقاطع تیپ سازندهای آسماری، سروک و دالان به منظور تعیین خصوصیات اولیه صورت گرفته است . این سازندها از جهات مختلف دارای بهره وری اقتصادی می باشند از جمله همه سازندها مخزن نفت بوده و علاوه بر آن در صنایع سیمان و استخراج فراورده های معدنی استفاده فراوان دارند به همین جهت مطالعه این سازندها از اهمیت بالایی برخوردار می باشند. فراوانی سنگ های آهکی به دلیل پایداری آنها در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی قابل توجه می باشد. سازندهای انتخابی جهت مطالعه نیز از جنس سنگ های آهکی می باشند نمونه هایی از مقطع تیپ این سازندها انتخاب شده اند تا امکان مقایسه بهتری میان آن ها فراهم گردد . نمونه هایی برداشته شده از نظر خصوصیات سنگ شناسی با تهیه مقاطع نازک، فیزیکی و مقاومت صحرایی و آزمایشگاهی توسط آزمایش های چکش اشمیت و بار نقطه ای بررسی و مطالعه شده اند. طبق نتایج حاصل شده سنگ های سازندهای آسماری و سروک بر اساس طبقه بندی فولک و دانهام در رده بایو میکرایت و وکستون بایوکلاستی و سنگ های سازند دالان به عنوان بایومیکرایت دولومیتی تعیین شده اند . تخلخل این سنگ ها از 4/17 تا 7/76 درصد متغیر می باشند. بر اساس آزمایشگاه های بار نقطه ای انجام دامنه تغییرات شاخص مقاومت بار نقطه ای سنگ ها از 1/87 تا 4/86 مگاپاسکال متغیر می باشد.

آسماری، سروک، دالان ، تخلخل، بار نقطه ای