هادی نوری زاده - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی سهند تبریز
جعفر عبدالهی شریف - عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه
عزالدین بخت آور - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی ارومیه
هدی پرهیزی

گازهای NOx (اکسید نیتریک و دی اکسید نیتروژن)، مونواکسید کربن و گرد و غبار بعنوان عمده آلودگی های ناشی از آتشباری در معادن روباز شناخته می شود. بدلیل اهمیت موضوع آلاینده ها و محیط زیست، مصرف زیاد مواد منفجره در فعالیت های معدنکاری و عدم وجود مطالعه ای جامع و علمی در این زمینه, پژوهش حاضر برنامه ریزی و اجرا شد. برای اندازه گیری و ثبت غلظت آلاینده های ناشی از آتشباری در معادن، 31 آزمایش جامع در معدن مس سونگون طراحی و اجرا شد. طی این آزمایشات غلظت گازهای مونواکسید کربن، اکسید نیتریک،دی اکسیدنیتروژن و گردو غبار ناشی از آتشباری با استفاده از تجهیزات پیشرفته اندازه گیری شد.در حین اجرای پژوهش معلوم شد که بعد از آتشباری ابر حجیمی حاوی گرد و غبار و گازهای مختلف در بالای محل انفجار تشکیل می شود که در ابتدا بسمت بالا و سپس در جهت وزش باد وارد محیط اطراف می شود. باتوجه به مصرف سالیانه 2800 تن ماده منفجره از نوع آنفو در معدن مس سونگون و اندازه گیری های مختلف معلوم شد سالیانه حدود 25/12 تن گرد و غبار با ابعاد مختلف، 24665233 لیتر گاز مونواکسید کربن، 4605562 لیتر اکسید نیتریک و 671917 لیتر دی اکسید نیتروژن از عملیات آتشباری تولید و وارد محیط زیست می شود که این حجم زیاد آلاینده ها، خطرات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می آورد. همچنین با رسم گلبادهای چندین ساله چنین برمی آید که منطقه جنوب معدن دارای پتانسیل بیشتری برای آسیب پذیری از نظر گرد و غبار است و همچنین منطقه شمالغرب نیز بیشترین تاثیرات منفی را از نظر گازهای سمی متحمل می شود. با توجه به نتایج بدست آمده، اجرای پژوهش های مشابه در سایر معادن و بهبود وضعیت کنونی سیستم آتشباری ضروری بنظر می رسد.

آلودگی ، آتشباری، معدن، گازهای سمی، گرد و غبار