مسلم مومنی اصل - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد
سید ابوالقاسم میرحسینی - استادیار گروه محیط زیست و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد
هادی زارعی محمودآبادی - استادیار گروه محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد

امروزه با پیشرفت تکنولوژی، تولید و مدیریت مواد زائد جامد نیز بسیار دگرگون شده است. تاکنون راه کارهای متقاوتی در کشورهای مختلف در جهت ارتقاء کارایی سیستم مدیریت پسماند ارائه گردیده و با توجه به اینکه در عصر حاضر مدیریت راهبردی گامی موثر در جهت رسیدن به توسعه پایدار و نیز تحقق اهداف سازمانی در برنامه های بلند مدت است، با این دیدگاه در این پژوهش از روش SWOT (تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید) استفاده شد. که یکی از مناسب ترین فنون برنامه ریزی است که امروزه به عنوان ابزاری نوین برای تحلیل عملکردها و وضعیت شکاف ها مورد استفاده قرار می گیرد. به این منظور ابتدا نسبت به شناسایی عوامل درونی و بیرونی تاثیر گذار بر مدیریت پسماند شهرداری منطقه 8 تهران اقدام و در مرحله بعد استراتژی های SO-ST-WO-WT تدوین گردید. سپس به شناسایی وضعیت منطقه از طریق ماتریس IE و در مرحله بعد به تجزیه و تحلیل و تدوین راهبردهای مورد نظر با استفاده از ماتریس QSPM پرداخته شد. در مرحله آخر نیز اولویت دهی استرتژی ها مشخص گردید. در حال حاضر منطقه 8 تهران با جمعیت بالغ بر 377806 نفر، روزانه بیش از 298 پسماند تولیدی در روز دارد (تناژ پسماند خشک 50 تن، تناژ پسماند تر 248 تن) که به منظور تدوین استراتژی های سیستم مدیریت پسماند شهرداری منطقه 8 ابتدا نقاط ضعف (10مورد)، قوت (8مورد)، فرصت (7مورد) و تهدید (12مورد) با همکاری کارشناسان مدیریت پسماند و پس از بازدیدهای میدانی مشخص گردید و با توزیع پرسشنامه در این مطالعه ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (ضعف و قوت) 97، 2 و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (فرصت و تهدید) 04، 3 محاسبه شد. سپس با تشکیل ماتریس IE وضعیت منطقه در خانه تهاجمی (SO) قرار گرفت دراین حالت سیستم در بهترین شرایط می باشد و منطقه می بایست با بهره گیری از نقاط قوت خود از فرصت های موجود حداکثر استفاده را به منظور تدوین استراتژی های بهینه سیستم مدیریت پسماند شهری بکارگیرد و در نهایت برای تعیین اولویت استراتژی ها از ماتریس QSPM استفاده گردید و استراتژی SO5 (توجه به رعایت برنامه های تفکیک سازی زباله ها در منازل بمنظورتامین مواد اولیه صنایع بازیافت) با امتیاز 68، 12 به عنوان استراتژی برتر شناخته شد.

مدیریت پسماند، شهرداری منطقه 8 تهران، مدل SWOT ، ماتریس IE ، ماتریس برنامه ریزی کمی راهبردی ( QSPM )