ناهید زینی زاده جدی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی های محیط زیست، اردبیل،ایران
فاطمه ناصحی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی - محیط زیست، اردبیل، ایران
ابراهیم فتائی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی - محیط زیست، اردبیل، ایران
مرتضی عالیقدری - استادیارگروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، ایران

یون نیترات از جمله آلاینده های متعارف آبهای سطحی و زیرزمینی محسوب می شود. نیترات و نیتریت عمدتا بصورت محلول در محیط زیست وجود دارند و بطور طبیعی از اکسیداسیون ترکیبات نیتروژن دار توسط میکروارگانیسم ها درآب ، خاک و در مقادیر کم توسط تخلیه الکتریکی مانند رعد و برق تولید می گردد.این یون همچنین در اثر ورود فاضلابهای خام خانگی ، صنعتی و کشاورزی وارد منابع آب می شود. مصرف آب حاوی غلظت زیاد نیترات (بیش از مقادیر توصیه شده در استانداردها) اثرات نامطلوبی بر سلامتی انسان دارد. بر این اساس میزان نیترات در منابع آب عمومی باید با بطور منظم آزمایش وکنترل شود. آب شرب شهر اردبیل از سه منبع با کیفیت متفاوت تامین می شود هدف از این تحقیق اندازه گیری غلظت نیترات و نیتریت در این منابع و مقایسه آن با استانداردهای ملی و بین المللی است. در این تحقیق ، مقادیر نیترات و نیتریت در منابع تامین آب شرب شهر اردبیل (سد یامچی، چاه های داخل شهر اردبیل و چاه های واقع در منطقه آبی بیگلو) در فصول بهار وپاییز سالهای 91 و 92 ( در هرفصل به تعداد 16 نمونه ) و جمعا 64 نمونه برداشت گردید. سنجش غلظت نیترات و نیتریت و سایر آنیونها با دستگاه یون کروماتوگرافی درکمتر از شش ساعت بعد از نمونه برداری انجام گرفت . مطابق نتایج حاصل ازاندازه گیری نمونه ها میانگین غلظت نیترات و نیتریت درکلیه نمونه ها مطلوب و در حد مجاز بود. بطوریکه میانگین غلظت نیترات و نیترات درتصفیه خانه و چاه های آبی بیگلو که بیش از 95 درصد آب شرب شهراردبیل را تامین میکنند به ترتیب 8/1 و 0/047 میلی گرم بر لیتر و میانگین غلظت نیترات و نیتریت در چاه های داخل شهر که کمتر از 5 درصد آب شرب شهر اردبیل را تامین میکند به ترتیب 31/1 و 0/037 میلی گرم بر لیترمی باشد . ( در مراحل پایانی این مطالعه تعداد چاه های داخل شهر فعال به سه حلقه کاهش یافت ) با توجه به اینکه آب چاههای داخل شهر پس از رقیق سازی در مخازن وارد شبکه می شود تاثیر آن در میزان نیترات آب شرب شهر ناچیز می باشد. اما بالا بودن نسبی غلظت نیترات در چاههای داخل شهر پایش مستمر این چاهها را لازم می داند.

نیترات، نیتریت، آلودگی، آب شرب، اردبیل