جواد حمزه ئی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
فاطمه سلیمی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

استفاده از کودهای بیولوژیک به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش عملکرد گیاهان زراعی، گامی در جهت حرکت به سمت کشاورزی پایدار است. در همین راستا آزمایش حاضر بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1389 ، در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. در این تحقیق، اثر کود بیولوژیک نیتروکسین ((BF(1: تلقیح بذر با نیتروکسین و (BF(2: عدم تلقیح بذر) و کود شیمیایی نیتروژنه ((CF(1)-CF(6: به ترتیب 0، 20، 40، 60، 80 و 100 درصد کود توصیه شده) بر برخی شاخص های زراعی، عملکرد و درصد نیتروژن دانه جو، ارزیابی شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر کودهای بیولوژیک، شیمیایی و اثر متقابل آنها (P<0.05) بر تمامی صفات معنی دار است. مقایسه اثرات اصلی مؤید این بود که بیشترین میزان صفات مورد بررسی به تیمارهای (BF(1 و (CF(6 تعلق گرفت. با مقایسه اثرات متقابل نیز مشخص گردید که تیمارهای (BF(2)xCF(6)xBF(1)xCF(6 و (BF(1)xCF(5 بدون اختلاف معنی دار در بالاترین سطح و تیمار (BF(2)xCF(1 در پایین ترین سطح قرار گرفتند. بطوریکه، تیمار (BF(2)xCF(1 در مقایسه با تیمار (BF(1)xCF(6 تعداد دانه در سنبله، وزن دانه، عملکرد دانه، کلروفیل برگ و محتوای نیتروژن دانه را به ترتیب 15/04، 46/55، 78/44، 29/20 و 39/84 درصد کاهش داد. در کل، با توجه به اهمیت محدود سازی مصرف نهاده هایی نظیر کود شیمیایی نیتروژنه در سالم سازی محیط زیست، تیمار (BF(1)xCF(5 ضمن تولید عملکرد بالا و کاهش 20 درصدی در مصرف کود شیمیایی نیتروژنه، مناسب تشخیص داده شد.

جو، نیتروژن، نیتروکسین، عملکرد دانه، کلروفیل