هما رفیعی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، اصفهان، ایران
علی سلیمانی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، اصفهان، ایران

نیتروژن دارای نقش کلیدی در رشد گیاه و سنتز پروتئین، پروتوپلاسم، اندازه سلول، و فعالیت فتوسنتز است و . در نتیجه زمینه بهتری برای تولید گل و غلاف بیشتر را در گیاه فراهم می کند (یساری و پات وردهان، 2006). بررسی شاخص های رشد در تجزیه و تحلیل عوامل موثر بر عملکرد واجزای آن از اهمیت ویژه ای برخورداراست. به کمک آنالیز رشد، می توان عکس العمل های گیاه را نسبت به شرایط محیطی مختلف طی دوره رشد گیاه تفسیر نموده و شناخت بهتری از روند رشد گیاه در هر منطقه به دست آورد (کوچکی و سرمدنیا، 1382 ). لذا به منظور ارزیابی روند رشد و محاسبه شاخص های رشد در ارقام مختلف آفتابگردان تحت تیمارهای مختلف کود نیتروژن در منطقه اصفهان، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی، با سه تکرار انجام شد. سطوح مختلف کود نیتروژن شامل چهار سطح شاهد (عدم کوددهی نیتروژن)، 150،100 و 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع اوره در کرت های اصلی و ارقام مختلف آفتابگردان شامل سانبرو، سیرنا و هایسان 33 در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تیمار کودی 150 کیلوگرمنیتروژن در هکتار و رقم هایسان 33 ، در طول فصل رشد، بیشترین شاخص سطح برگ، ماده خشک کل، سرعت رشد محصول و سرعت اسیمیلاسیون خالص و همچنین بالاترین عملکرد دانه و روغن را در مقایسه با سایر تیمارهای کودی حاصل نمود. لذا نتایج حاکی از آن است که رقم هایسان 33 در تیمار کودی 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به طور معنی داری بیشترین عملکرد دانه و عملکرد روغن را حاصل می نمایند و تحت شرایط مشابه با مطالعه حاضر مناسب به نظر می رسند.

آفتابگردان، نیتروژن، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت اسیمیلاسیون خالص