امین ریسمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز واحد شیراز، ایران
طاهره نصر - دکترای تخصصی شهرسازی، استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز واحد شیراز، ایران

حکومتهای ایران باستان شامل مادها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان میباشد که در مجموع سبکهای معماری ایرانی دراین دوره شامل: معماری پارسی، معماری پارتی است. این پژوهش به بررسی تاثیرات حکومت اشکانی و ساسانی بر شکلگیری و چگونگیمعماری پارتی اشکانی و پارتی ساسانی میپردازد. هدف پژوهش این است که با بررسی حکومتهای اشکانی و ساسانی؛ و ویژگیهای معماری و شهرسازی این دوران، ارتباط بین آن را شناسایی و تاثیر اندیشههای حکومتی آنان را بر سبک پارتی، در قالب مصادیق معماری هر دوره تبیین نماید. تحقیق از نوع نظری با روش توصیفی میباشد. نتایج بررسیهای نگارندگان نشان میدهد که مسائل مختلفی بر سبک معماری پارتی اشکانی اثر گذاشتند که عبارت اند از: وضع فرهنگی دوره سلوکیان وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اشکانیان هماهنگی نداشتن کاربرد سنگ با اقلیم ایران تاثیر پذیری از دوره قبل و تاثیر گذاری بر دوره بعد. مجموعه این دلایل اشکانیان را بر آن داشت تا در طول دوره حکومت خود، معماری را خلق کنند که بی سابقه از دوره قبل )هخامنشیان و سلوکیان باشد. معماری ساسانیان درادامه سبک معماری پارتی بوده با این تفاوت که ساسانیان در پی بازنمایی اقتدار حکومت سیاسی پارسها بودند، به عنوان نمونه میتوان به،به کار گیری مولفههای خاص از معماری پارسی گچبری طاق نماهای داخلی کاخ سروستان( و ایجاد آثار نزدیکی آثار معماری پارسی نقش رستم اشاره کرد. تاثیر اصلی این سبک معماری از حکومت دینی ساسانی است از جمله در شهرسازی که بر مبنای طبقات اجتماعی ساختار شهر سامان پذیرفته است.

شیوه معماری پارتی، شهرسازی پارتی، اشکانیان، ساسانیان، ایران باستان