محمدرضا زکایی خسروشاهی - استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات
محمود اثنی عشری - استاد دانشگاه بوعلی سینا- همدان، بلوار آزادگان، دانشکده کشاورزی، گروه باغبانی
دانیال کهریزی - دانشیار دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

گونههای وحشی بادام اغلب تحمل زیادی به تنشهای محیطی از جمله خشکی، شوری، دمای پایین وpHبالای خاک دارند. بدیهی است این گونهها میتوانند در برنامههای اصلاحی درختان میوه هستهدار به عنوان منابع مقاومت به تنش مورد استفاده قرار گیرند. علیرغم این کهگونههای وحشی بادام در مناطق مختلف کشور شناسایی شده و بسیاری از خصوصیات کمی و کیفی آنها مورد بررسی قرار گرفتهاند، اما درخصوص ارزیابی پارامترهای ژنتیکی این صفات کار تحقیقاتی چندانی صورت نگرفته است. هدف از تحقیق حاضر برآورد وراثتپذیری برخی صفات مهم مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی مهم در بادام است تا در برنامههای اصلاحی بعدی مورد استفاده قرار گیرد.. این آزمایش درقالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گردید. در این تحقیق که بر روی دانهالهای بادام اهلیPrunus dulcisو چهار گونه بادام وحشیP. scoparia و P. haussknechti ،P. eleagnifolia ،P. eburnea)در محیط هیدروپونیک صورت گرفت، بذور در گلدان کشت و در گلخانه نگهداری شدند. اندازهگیری صفات پس از مدت دو سال که دانهالها رشد نمودند، صورت گرفت. تجزیه آماری دادهها تنوع ژنتیکی معنیداری را برای صفات مورد بررسی در بین گونهها نشان داد و وراثتپذیری صفات 97/56و99/17و98/67و89/49و98/35و93/78و88/31درصد به ترتیب برای سطح برگ، وزن تر کل گیاه، وزن خشک کل، محتوای نسبی آب برگ، تراکم روزنهای، غلظت کلروفیل و پتانسیل آب برگ به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که وراثت پذیری بالایی برای این صفات آنتیاکسیدانی وجود دارد که نشان دهنده سهم بالای واریانس ژنتیکی در تنوع فنوتیپی میباشد

گونههای وحشی، وراثتپذیری، مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی، بادامPrunus spp