زهرا پریخانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه
بهزاد صادق زاده - استادیار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه، ایران
سیدابوالقاسم محمدی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

بسیاری از صفات مهم زراعی و اقتصادی نظیر عملکرد دانه جزو صفات کمی بوده و توسط چندین ناحیه ژنومی کنترل میشوند. برای مطالعه چنین صفاتی استفاده از تجزیهQTLمی تواند در شناسایی نواحی ژنومی کنترل کننده چنین صفاتی مفید باشد. از اینرو این تحقیق به منظور شناسایی نشانگرهای مولکولی پیوسته با ژنهای مرتبط با وزن دانه و عملکرد در جو اجرا گردید. به منظور شناسایی QTLها، یکجمعیت شامل 148 دابلدهاپلوئیدDHبرای وزن دانه و عملکرد در طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در شرایط گلخانهای مطالعه گردید جمعیت دابلدهاپلوئید حاصل تلاقی بین رقم اصلاح شدهClipperبا عملکرد خوب) و رقم محلی از الجزایر به نام 3771Saharaباعملکرد کم) بود. در این تحقیق 30 نشانگر جدیدISSRبه 466 جایگاه قبلی روی نقشه پیوستگی جمعیت اضافه گردید. نشانگرها درمجموع 1460 سانتیمورگان را پوشش داده و متوسط فاصله دو نشانگر مجاور 3 سانتیمورگان بود. تجزیهQTL منجر به شناسایی پنجQTLمرتبط با عملکرد دانه شد که 57 درصد از تنوع فنوتیپی را توجیه میکرد؛ که بر روی کروموزومهای 6H 2 و H ,4H ,5H واقع شدهاند. کهQTLواقع بر کروموزوم2Hبا 20 درصد بزرگ اثر ترینQTLبود. برای وزن دانه نیز 3QTLشناسایی گردید کهQTLواقع برکروموزوم2Hبا 69 درصد بزرگ اثرترینQTLبود. شناساییQTLهای بزرگ اثر در وزن دانه و عملکرد، سودمندی استفاده از مارکرهای مولکولی در نقشهیابی ژنی برای عملکرد دانه را نشان میدهد که از این پتانسیل میتوان برای انتخاب به کمک نشانگرMAS در آیندهای نزدیک در برنامه های اصلاح برای بهبود عملکرد جو استفاده کرد

عملکرد جوHordeum vulgare L ، مکانهای ژنی صفات کمیQTL ، نشانگرهای.ISSR و SSR