بهنام بخشی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه اصلاح نباتات، تهران، ایران
محمدرضا بی همتا - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، کرج، ایران
مسعود توحید فر - بخش تحقیقات کشت بافت و انتقال ژن، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، کرج، ایران
احسان محسنی فرد - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

یکی از بهترین روشها به منظور ایجاد تحمل به خشکی در گیاهان استفاده از تنظیم بیان ژن به واسطهmiRNA ها استmiRNA.ها RNAهای کوچک 21 نوکلئوتیدی هستند که نقش مهمی را در تنشهای زنده و غیرزنده دارند. در این تحقیق که به منظور شناسایی miRNA های مرتبط با خشکی و سیگنالینگ خشکی انجام شد، مشاهده شد که در شرایط تنش خشکی کامل 34 عدد ازmiRNAها کاهش بیان و 18 عدد از آنها افزایش بیان داشتهاند. اما تغییر بیان در شرایط غرقاب ولی با حضور سیگنال خشکی، متفاوت از شرایط خشکی کامل بود به طوری که تعداد 61 عدد ازmiRNAها در در حضور سیگنال خشکی تغییر بیان نشان دادند. از این 61 عدد، تعداد 30 عدد افزایش بیان و 31 عدد کاهش بیان نشان دادند. بررسی ژنهای هدف، تعداد 496 ژن هدف از جملهF-box ،HD-ZIP ،Auxin response factor وMADS-boxو بسیاری از ژنهای مهم دیگر را مشخص کرد. همچنین بررسی انتولوژی ژنها در شرایط سیگنالینگ خشکی نشان داد که سهمmiRNAهایی که کاهش بیان داشتهاند با آنهایی که افزایش بیان داشتهاند در مسیرهای بیولوژیکی تا حد زیادی یکسان است؛ در مقایسه با تنش خشکی کامل که سهم مسیرهای بیولوژیکی که هدفmiRNAهای کاهش بیان یافته قرارگرفتند، بسیار بیشتر بود. بنابراین احتمالاً در شرایط خشکی کامل تعداد بیشتری از ژنهای پاسخگو به تنش که هدفmiRNAها هستند، افزایش بیان خواهند داشت ولی درشرایط غرقاب ولی با حضور سیگنال خشکی با این که سیگنال خشکی وجود دارد ولی به دلیل سهم کمترmiRNAهای کاهش بیان یافته،احتمالاً تعداد کمتری از این ژنها افزایش بیان نشان میدهند.

برنج ، small RNA ،miRNA ، تنش خشکی