محمدتقی کاشکی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران
امرعلی شاهمرادی - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
طیبه نامدوست - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران

اکوسیستم های بیابانی در مناطق خشک بشدت تحت تأثیر عوامل اقلیمی و نوع مدیریت بهره برداری از آنها قرار دارند. پویایی پوشش گیاهی در برگیرنده کلیه فرآیندهای تغییر در اکوسیستم است. این تغییرات معمولا در ترکیب و ساختار پوشش گیاهی در طول زمان رخ می دهد. از آنجا که شناخت پویایی پوشش گیاهی می تواند به انتخاب روش های مدیریتی متناسب و صحیح آن کمک نماید، روند تغییرات پوشش گیاهی در اکوسیستم بیابانی منطقه جاجرم به روشی جدید متکی برعوامل اقلیمی و پایش رطوبت خاک در یک بازه زمانی 4 ساله (91-88) مورد توجه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در سایت مورد مطالعه گونه های بوته ای با قابلیت زادآوری بالا نظیرArtemisia sieberi و Salsola orientalis به همراه گونه های یکساله کمزی روند تغییرات پوشش گیاهی را تعیین می نمایند و این در حالی است که تغییرات کربن آلی خاک روندی کند و بطئی داشته و متقابلا رطوبت خاک متناسب با بافت خاک و تغییرات بارندگی، فاکتوری تغییرپذیر نشان داده است و پوشش خاک با توجه به ثبات نسبی پوشش سنگ و سنگریزه و لاشبرگ، تابع تغییرات پوشش تاجی کل بوده است. بنابراین لازمه مدیریت علمی مراتع مناطق خشک و بیابانی، پایش مداوم پوشش گیاهی متناسب با تغییرات رطوبت خاک، مقدار و پراکندگی بارش، خصوصیات فیزیولوژیک گونه های غالب و مدیریت بهره برداری حاکم با ملحوظ داشتن زمان اندازه گیری متغیرهای گیاهی و خاک است

گیاهان بوته ای، پوشش تاجی، رطوبت خاک، آمبروترمیک