میرفیض فلاح شمس - استادیار، دکترای مدیریت مالی، مدرس دانشگاه علوم اقتصادی
ابوالفضل شهرآبادی - استادیار، دکترای مدیریت مالی، مدرس دانشگاه علوم اقتصادی
مرتضی معلمی - کارشناس ارشد - MBA گرایش مالی، دانشگاه علوم اقتصادی

یکی از مهمترین نوآوری های دانشمندان مسلمان در حوزه ابزارهای تامین مالی، انتشار اوراق بهادار اسلامی به نام صکوک است. از میان 14 نوع صکوک معرفی شده توسط سازمان حسابداری و حسابرسی موسسه های مالی اسلامی ، صکوک استصناع (اوراق سفارش ساخت) از جمله اوراقی است که تاکنون چندین مدل عملیاتی ترکیبی مبتنی بر آن توسط محققان معرفی شده است. هر کدام از این مدلهای عملیاتی دارای ویژگیهای خاص خود به لحاظ ریسک ، بازدهی، هزینه تامین مالی و ... می باشند. در این مقاله شاخص های تاثیر گذار در انتخاب مدل عملیاتی صکوک استصناع با تفکیک به دو دسته شاخص های بانی و شاخص های سرمایه گذار شناسایی و با بهره گیری از تحلیل سلسله مراتبی و نظرات خبرگان ، رتبه بندی مدلهای عملیاتی صکوک استصناع با استفاده از این شاخص ها انجام گردید. از میان شاخص های بانی «هزینه تامین مالی» و از میان شاخص های سرمایه گذار «بازدهی » در رتبه بالاتری قرار گرفتند. در رتبه بندی مدلهای عملیاتی نیز «صکوک استصناع-اجاره با اختیار فروش» حائز رتبه بالاتری نسبت به سایر مدلها گردید. با توجه به قابلیت های صکوک استصناع در رفع بسیاری از خلا های موجود میان ابزارهای تامین مالی اسلامی ، استفاده از مدلهای ترکیبی صکوک استصناع می تواند راهگشای تامین مالی بسیاری از پروژه ها باشد.

صکوک ، صکوک استصناع ، رتبه بندی ، تحلیل سلسله مراتبی