محمد امین قنبری جهرمی - دانشجوی دوره کارشناسی ارشد بخش علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز
حسن صالحی - دانشیار بخش علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز

گونه های جنس Cedrus دارای چوب های با ارزش هستند و کشت آن ها در فضای سبز شهری از نظر ظاهر و همچنین رشد مناسب در خاک ها و شرایط اقلیمی گوناگون بسیار مورد توجه است. بذردهی Cedrus deodara از 30 تا 50 سالگی است و هر 2 تا 3 سال یکبار بذردهی خوبی دارد. این بذر ها وارداتی و گران قیمت هستند و به دلیل اینکه از شرایط نگهداری بذر در کشور صادرکننده اطلاعاتی در دست نیست، به طور معمول زیوایی مناسبی ندارند. افزایش از راه ریزافزایی بافت های بالغ این گیاه می تواند بخش عمده ای از مشکلات کشت و کار آن را برطرف نماید. در این پژوهش گندزدایی شاخه های انتهایی و جانبی جدید به عنوان ریزنمونه در دو زمان مختلف (اردیبهشت و آبان ماه)، همچنین پرآوری آن ها با اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی در دو دمای 25 و 30 درجه سلیسیوس بررسی گردید. نتایج نشان داد که میزان پاسخ ریزنمونه ها در زمان های مختلف گرفتن ریزنمونه برای گندزدایی بسیار متفاوت است. در اردیبهشت ماه 30 ثانیه تیمار الکل 70% و تیمار 5% کلراکس برای 5 دقیقه، و برای ریزنمونه های گرفته شده در آبان ماه 60 ثانیه تیمار الکل 70 % و تیمار 10 % کلراکس برای 15 دقیقه دارای کمینه آلودگی باکتریایی و قارچی و کمینه سوختگی ریزنمونه بودند. تیمارهای 4/4 و 2/2 میکرومولار زآتین در محیط کشت MS دارای بیشترین میزان ریزنمونه پرآوری کرده، درصد زنده مانی بیشتر شاخساره و ریزنمونه، و تعداد شاخساره ایجاد شده در ریزنمونه بودند، اما به طور کلی شاخساره های ایجاد شده از تیمار 2/2 میکرومولار زآتین کیفیت بهتری داشتند. نتایج این پژوهش اولین گزارش پرآوری از بافت های بالغ گیاه C. deodara است.

ا Cedrus deodara، گندزدایی، زمان گرفتن ریزنمونه، زآتین و پرآوری