سپیده فامیل ایرانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
مصطفی عرب - عضو هیئت علمی گروه علوم باغبانی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
مریم نوروزی - عضو هیئت علمی گروه علوم باغبانی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
محمود لطفی - عضو هیئت علمی گروه علوم باغبانی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

گل شب بو با عطری ملایم یکی از مهمترین گلهای شاخه بریده در طی زمستان و اوایل بهار در ایران است. بین ارقام آن از نظر خصوصیات مورفولوژیکی و سیتوژنتیکی تنوع زیادی وجود دارد. به منظور بررسی صفات سیتوژنتیکی ارقام شب بو آزمایشی در قالب یک طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این تحقیق ویژگیهای کاریوتیپی برای پارامترهای کروموزومی تجزیه تحلیل شدند. 9 رقم با 14 عدد کروموزوم (دیپلوئید و 2n) و یک رقم با 15 عددکروموزوم (تریزومیک 2n+1 ) مشاهده شد. از نظر صفت طول یک دسته کامل کروموزومی، به ترتیب رقم Pacific crimson دارای بیشترین و رقم Column Avalanche دارای کمترین ارزش میانگین بوده و با سایر ارقام در سطح 1% اختلاف معنیداری را نشان دادند. کمترین اندازه کروموزوم با طول 3/34 میکرومتر در رقم Nobel و بزرگترین اندازه کروموزوم با طول 9/28 میکرومتر در رقم Pacific crimson مشاهده شد. موقعیت تکاملی و تعیین تقارن کاریوتیپی ژنوتیپ ها بر اساس شاخصهای سنجش تقارن کاریوتیپ بررسی شد. اغلب ارقام از نظر تکاملی ابتدایی و تکامل نیافته اند و در کلاس A1 استیبنز قرار گرفتند. رقم Pacific crimson با داشتن نامتقارنترین و تکامل یافته ترین کاریوتیپ (از لحاظ درون کروموزومی و بین کروموزومی) در کلاس تقارن B قرار گرفت. بررسی های کاریوتیپی نشان داد سه رقم Purple heart و Apricot و Nobel دارای تعداد متفاوتی کروموزوم ماهواره دار بودند. در تجزیه کلاستر بر اساس خصوصیات کاریوتیپی ارقام در چهار گروه متمایز قرار گرفتند. بر این اساس بیشترین فاصله ژنتیکی بین دو رقم Nobel و اصفهان مشاهده شد.

شب بو، تقارن کاریوتایپ، تریزومیک، تجزیه کلاستر