شهربانو صیادی - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک سنگ دانشگاه صنعتی امیرکبیر
مصطفی شریف زاده - دانشیار دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران دانشکده مهندسی معدن و متالوژی
کورش شهریار - استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران دانشکده مهندسی معدن و متالوژی
مرتضی جوادی اصطهباناتی - دانشجوی دکتری مکانیک سنگ دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران

حداث تونل همواره با ایجاد تغییراتی در محیط اطراف همراه بوده که این تغییرات بصورت نشست در سطح زمین نمود پیدا می کند نحوه توزیع و مقدار جابجایی القایی ناشی از فرایند تونلسازی بطور عمده توسط عواملی از قبیل پارامترهای اجرایی و شرایط محیطی- زئوتکنیکی موجود کنترل می شود در این مقاله پتانسیل ناپایداری پرتال یک تونل خاکی با هدف ارزیابی اندرکنش بین محیط خاکی ، سازه مهاری پرتال، و سیستم حفاری و نگهداری تونل مورد مطالعه قرار گرفته شده است بدین منظور نتایج حاصل از سه ابزار اساسی مهندسی شامل رفتار سنجی ، مشاهدات میدانی و مدلسازی عددی برای تحلیل رفتار اندرکنشی بین محیط خاکی و سازه تونل مورد استفاده قرار گرفته است نتایج حاصل از مشاهدات میدان عمدتا شامل بررسی ترک های ایجاد شده در بخش جانبی پرتال و بر روی تاج تونل بوده است رفتار سنجی در محدوده مطالعاتی با استفاده از برداشت سه بعدی پین های ژئودتیک بر روی پرتال و داخل تونل و نشت سنجی سطح زمین انجام شده است نتایج حاصل از رفتار سنجی حاکی از جابجایی های چرخشی (دورانی) و رو به جلو (عمود بر پرتال) و همچنین فروروی پایه های لتیس گیردرهای داخل تونل بوده است تحلیل عددی با استفاده از مدل سازی سه بعدی سازه پرتال، و تونل مطابق با شرایط اجرا شده در پروژه و با بکارگیری نرم افزار Plaxis 3D Tunnel انجام شده است. نتایج حاصل از مدل سازی عددی انطباق خوبی را با نتایج حاصل از اندازه گیری ها و مشاهدات میدانی نشان می دهد . جمع بندی نتایج حاصل از این سه ابزار نشان می دهد تحت تاثیر شرایط تجربه شده در محدوده مطالعاتی در محدوده های جانبی پرتال تونل یک جابجایی برشی حادث شده که در نتیجه ان پانچ شدگی پرتال به وقع پیوسته است. همچنین بدلیل سیستم نیلینگ با آرایش متراکم در محدوده میانی پرتال ، صلبیت محدوده خاکی بالای تونل افزایش شدیدی داشته و در نتیجه ترک های کششی در حد فاصل تونل و پرتال ایجاد شده اند.

پتانسیل ناپایداری، پانچ پرتال، مانیتورینگ، مدلسازی عددی، مشاهدات میدانی ، تونل شهری