کاظم عزیزمقدم - کارشناس ارشد عمران –خاک و پی - شرکت آب منطقه ای اردبیل

آب همواره و در طول تاریخ حیات بشر، به عنوان اساسی ترین عنصر ایجاد وحفظ تمدنها مطرح بوده و بدین جهت همیشه مورد توجهو اساس برنامه ریزی در مدیریت جوامع انسانی قرارگرفته است .همچنین آب از جمله کالاهایی است که در سراسر دنیا به دلایل بسیارزیاد به جای اینکه توسط مکانیزم بازار تامین و تخصیص یابد ،توسط مدیریت های محلی و دولتی اداره می شود .با توجه به شاخص سنجش بحران آب، آب به ازای هرنفردر سال را داریم :سراته آب بیش از 1700 مترمکعب بدون مسائل اساسی سراته آب 1700-1000 مترمکعب تنش آبی سراته آب 1000-500 مترمکعب کمبود آبی سرانه آب کمتر از 500 مترمکعب کم آبی مطلقسرانه منابع آب تجدید پذیر کشور در سال در سال 1335 ،7000 مترمکعب و در سال 1375، 2160 متر کعب و در سال 1400 به 1300مترمکعب خواهد رسید در حالی که این رقم فعلا برای دشت اردبیل کمتر از 700 مترمکعب بوده و در سا ل 1400 به کمتر از 500مترمکعب خواهد رسید که این ارقام به منزله ی زنگ خطری برای این دشت و نشانگر کم آبی مطللق در دشت اردبیل بوده و نیازمند بهچاره اندیشی اساسی می باشد. برابر بررسی های بعمل آمده راهکارحل بحران آبی دشت اردبیل در انتقال آب از حوضه های مجاو رجهت تامین کمبود نیازهایشرب،صنعت وکشاورزی بوده و انتقال آب از حوضه قزل اوزن به میزان 538 میلیون متر مکعب در سال تنها گزینه عملی و ممکن میباشد. لذا با استفاده از تجارب موفق مدیریت یکپارچه منابع آب در کشورهای پیشرفته از لحاظ مدیریتی مثل ژاپن وبادرنظرگرفتنملاحظات جغرافیایی ، فرهنگی واجتماعی کشور ،مدیریت یکپارچه حوضه قزل اوزن با تکیه بر توسعه پایدار ، عدالت اجتماعی ،توسعهمتوازن استانهای ذینفع ، حفظ محیط زیست ودر نظر گرفتن کلیه حقوق ذینفعان در حوضه ،راهکارعملی در حل این معضل می تواندباشد و با اجرای آن دشت اردبیل می توانداز بحران کمبود آب نجات یابد .درحال حاضر مطالعات برنامه ریزی یکپارچه منابع آب حوضه قزل اوزن – سفید رود توسط مشاور مهاب قدس و مطالعات مدیریتیکپارچه منابع آب حوضه مذکورتوسط آژانس همکاریهای بین المللی ژاپن(جایکا) در دست مطالعه بوده و توسط کمیته راهبردی درشرکت مدیریت منابع آب کشور راهبری می شود. در حوضه ی رودخانه یوشینوکشور ژاپن مدیریت یکپارچه حوضه طی یک پروسه ی 30 ساله ازسال 1945 شروع در در سال 1975 با موفقیت و پس از توافق نسبی ذینفعان اجرا گردیده است، بطوریکه رضایت نسبی همه ذینفعان( در این حوضه چهار استان ذینغع میباشند) جلب شده است ودر حال حاضر نیز این مدیریت بصورت پویا تداوم داشته وپیش بینی های لازم بعمل آورده و به اقتضای مسائلپیش بینی شده یا بحرانهای پیش آمده تصمیمات لازم در جهت بهره برداری از منابع آب حوضه بصورت جامع اتخاذ و به مورداجرادر می آید.

بحران آب ، منابع آب تجدید پذیر،،مدیریت یکپارچه (جامع یابه هم پیوسته )منابع آب ،نمایندگان ذینفعان ،حوره آبریز،حوضه ،دشت اردبیل