فیروز مردانی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان
بایزید یوسفی - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان

در چند دهه اخیر تخریب و تبدیل اراضی جنگلی در جنگلهای نیمه خشک زاگرس به واسطه رشد بالای جمعیت شدت گرفته است. یکی از گونه های ارزشمند با قابلیت زیست محیطی و پوشش بالا و نیز تولید محصول و اشتغالزا برای احیای این مناطق، گونه گردو می باشد. مهمترین عامل محدود کننده کاشت گردو رطوبت منطقه بهویژه در فصول خشک سال می باشد. این امر لزوم تحقیقات کاربردی بر اساس مدیریت استفاده از آب و بهره گیری اصولی از نزولات آسمانی را دو چندان کرده است. در این پژوهش پنج ژنوتیپ گردو در قالب طرح اسپلیت پلات در سه تکرار با فاکتور اصلی استفاده از مالچ شاخه و برگ درختان و شاهد و فاکتورفرعی ژنوتیپهای یاد شده و مورد مقایسه قرار گرفتند. مدت زمان این طرح هفت سال (1378 تا 1384) بود. نتایج نشان داد که استفاده از مالچ شاخ و برگ درختان در پای نهالها با زنده مانی متوسط 96/7٪ درصد، میانگین قطر تاج 72/6 سانتیمتر، میانگین ارتفاع 135/9 سانتیمتر و میانگین قطر یقه 37/4 میلیمتمر نسبت به تیمار شاهد (عدم استفاده از آن) اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1٪ نشان دادند. اگر چه ژنوتیپهای مورد بررسی (فاکتور فرعی) از لحاظ آماری اختلاف معنی داری را نشان ندادند، ولی ژنوتیپ J-19 با متوسط زنده مانی 96/4 درصد، میانگین قطر تاج 70/4 سانتیمتر، میانگین ارتفاع 127/8 سانتیمتر و میانگین قطر یقه 35/2 میلیمتر از وضعیت بهتری برخوردار بود.

ارتفاع، زنده مانی، قطر یقه، قطر تاج، گردو