فروغ رحمتی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
موسی حسام - استادیار، گروه آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
امیراحمد دهقانی - استادیار، گروه آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
حسین شریفان - استادیار، گروه آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

حوضه آبریز پایه و اساس بسیاری از تحلیلهای هیدرولوژیکی را تشکیل میدهد. حوضه های آبریز واحدهای هیدرولوژیکی هر ناحیه جغرافیایی را میسازند. از این رو مطالعه و بررسی حوضه های آبریز هر ناحیه، اطلاعات هیدرولوژیکی آن ناحیه را تکمیل مینماید. اگرچه در روش سنتی، تعیین حوضه آبریز به طور دستی و با استفاده از منحنی میزانهای نقشه توپوگرافی انجام میشده ولی در این مقاله به تشریح روش نوینی پرداخته میشود که در آن از ابزار GIS برای مشخص نمودن محدوده حوضه آبریز از یک مدل ارتفاعی رقومی (DEM) استفاده میگردد. ناحیه مورد تحقیق در استان آذربایجان شرقی واقع میگردد و رودخانه صوفی چای را در بر میگیرد. در این تحقیق از نرم افزار ArcGIS بهره گرفته میشود. نتایج تحقیق نشان میدهد که این حوضه از لحاظ شکل در گروه حوضه های کشیده قرار دارد. این حوضه با دارا بودن چهار زیر حوضه، از لحاظ مساحت جزء حوضه های بزرگ محسوب میشود. اگرچه این مقاله بیشتر روی کارایی و توفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی در مشخص کردن حوضه آبریز و تعیین خصوصیات ژئومتری آن متمرکز بوده ولی این سیستم در اجرای سریع، دقیق و آسان بسیاری از تحلیل های هیدرولوژیکی دیگر نیز از قابلیتها و توانمندیهای بالایی برخوردار میباشد، که تشریح هریک از آنها نیازمند گفتارهای جداگانه ای است.

حوضه آبریز، صوفی چای، محدوده ، GIS، DEM