نسرین فتح اله زاده عطار - دانشجوی کارشناسی ارشد منابع آب دانشگاه ارومیه
مجید منتصری - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه

بحران آب و افزایش روز افزون آن در اکثر نقاط مختلف دنیا بخصوص در کشور های درحال توسعه از جمله کشور ایران یکی از چالش بسیار مهم متخصصین و محققین منابع آب محسوب شده و تحقیقات متعددی در این زمینه در نقاطمختلف دنیا جهت ارایه راهکار های مناسب توسط متخصصین منابع آب انجام می گیرد. با این وجود، نقش توزیع غیر یکنواخت منابع آب در دنیا و عدم توجه به نقش آب مجازی، توسعه کشت محصولات با ارزش غذایی پایین یعنی کالری کمو بهینه نبودن الگوی کشت بعنوان دلایل بسیار مهم دیگر در تشدید بحران مذکور در دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته واولویت تحقیقاتی بسیار بالایی را به خود اختصاص داده است. از طرف دیگر، تعیین آب مجازی محصولات کشاورزی دراکثر مطالعات بر مبنای وزن محصولات تولیدی در واحد سطح انجام پذیرفته و محصولاتی مانند یونجه و بادام را بترتیببعنوان محصولات کم و پر مصرف آب طبقه بندی نموده اند. این در حالی است که کالری موجود محصولات رل بسیار مهمی در تامین کالری مورد نیاز انسان ایفا می کند. لذا در این مطالعه بهینه کردن الگوی کشت دشت ارومیه با هدفکمینه نمودن تقاضا یا نیاز آب کشاورزی و بیشینه کردن عملکرد محصولات از نظر کالری، وزن و درآمد در واحد آب مصرفی یعنی سه بیان مختلف آب مجازی مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان میدهد که بهینه کردن الگوی کشت براساس آب مجازی بازای حداکثر عملکرد درآمد و کالری محصولات در واحد آب مصرفی، امکان صرفهجویی آب کشاورزی بترتیب برابر 12 و 9 درصد در دشت ارومیه فراهم می کند. ضمنأ نتایج بیانگر ارجحیت بسیار بالا استفاده از مفهوم آب مجازی مخصوصأ براساس عملکرد کالری محصولات در بهینه نمودن الگوی کشت و کاهش آب مصرفی کشاورزی است

آب مجازی، الگوی کشت بهینه، بحران آب، انرژی،کالری محصولات