سید محراب خارکش - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی
حسین عسکری - هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه شهید بهشتی
عباس سعیدی - هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه شهید بهشتی
رضا طالبی - هیئت علمی گروه اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

نخود (Cicer arietinum ) یکی از مهمترین منابع تامین پروتئین در سبد تغذیه است بر خلاف بسیاری از گیاهان زراعی ارقام نخود فرایندهای اصلاحی محدودی را تجربه کرده اند و بنابراین تجمع متابولیت های ثانویه و برخی ترکیبات دارویی در این گیاه چالش موثری در فرایند بهره برداری غذایی از آن را ایجاد کرده است متابولیت های ثانویه موجود در نخود شامل فنولیک های اسیدی چون گالیک اسید ، وانیلیک اسید ، هیدروکسی بنزوییک اسید و فلاونوییدهایی مانند انتوسیانین ، ایزوفلاونویید، فلاونها به همراه استرول های گیاهی و ساپونین ها می باشد بیشترین متابولیت ثانویه در نخود ساپونین از گروه گلایکوزیدهای ترپنوئیدی می باشد که دارای خواص موثر ضد سرطان ، کاهنده کلسترول خون و ضد عفونی کننده می باشد که در مقادیر بالای مصرف هولیز کننده گلبول های قرمز افزایش نفوذپذیری غشا سلولی و مختل کننده جذب روده ای خواهد بود بدین منظور تحقیق حاضر با تکیه بر ایجاد زمینه کاهش تجمع متابولیت های ثانویه با تاکید بر افزایش اندازه بذر و برخی خصوصیات زراعی همبسته با کاهش تجمع متابولیت های دارویی صورت گرفته است در این مطالعه جمعیت نوترکیب نخود (RILs) با تلاقی ژنوتیپ های ILC588 و ILC3279 برای تولید 115 فرد ایجاد شده است مکان یابی ژن های درگیر در بیوسنتز متابولیت های ثانویه و صفات وابسته به عملکرد با استفاده از 46 جفت پرایمر SSR و 30 پرایمر RAPD و 15 پرایمر ISSR مورد بررسی قرار گرفت نتایج این بررسی که به تفصیل ارائه خواهد شد نشان داد فرایند اصلاح نخود زراعی می تواند از نخود دارویی به لحاظ سطح همبستگی جایگاه های QTLs تفکیک شود به طوری که تفکیک این خصوصیات کمی منجر به ارتقا رشد و عملکرد در گیاه نخود زراعی خواهد شد.

نخود، ساپونین، متابولیت های ثانویه، مارکرهای ملکولی، QTLs